Кеңтанаулы маймылдар

Кеңтанаулы маймылдар, Америка маймылдары (Platyrrhіna) – адам тәрізді маймылдардың жеке бір тобы. Кеңтанаулы маймылдар эволюциялық даму кезінде тартанаулы маймылдардан бөлек өз алдына жеке дамыған. Кеңтанаулы маймылдар палеоген және геоген кезеңдерінде Еуропа мен Солт. Америкада кеңінен таралған, ал қазіргі кезде олар Оңт. және Орт. Америкада, Африка мен Оңт. Азияда кездеседі. Ағаш басында тіршілік етуге бейімделген. Кеңтанаулы маймылдардың танау тесіктерін бөліп тұратын перде жалпақ, ал танау тесіктері кең әрі екі бүйіріне қарай ашылған. Құйрықтары денесінен едәуір ұзын, әрі ағаш бұтақтарын орап ұстауға бейімделген. Оларда ұрт қалтасы, мықын сүйегіндегі сүйелді мүшелері болмайды. Денесінің ұзындығы 24 – 90 см. Кеңтанаулы маймылдар ағаштан ағашқа секіруге және ағаш басында жылдам өрмелеп жүруге бейімделген. Құлақ қалқандарының пішіні бір-біріне ұқсас, дөңгеленіп келген беттерінде түктері онша қалың емес, бас сүйегі едәуір үлкен болады. Кеңтанаулы маймылдар көбіне өсімдік текті қоректі пайдаланады, кейде жәндіктерді де, ұсақ омыртқалы жануарларды да қорек ете береді. Саусақтарындағы тырнақтары жақсы жетілген және 36 тісі болады. Кеңтанаулы маймылдардың 60-қа жуық түрі екі тұқымдасқа (оралмақұйрықты кеңтанаулы маймылдар м. және ойыншыл кеңтанаулы маймылдар.) жіктелген. Олардың 18 түрі Халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабына” енгізілген.

Кеңтанаулы маймылдар