Киелі күндер– қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымындағы аптаның қасиетті саналатын күндері. Күнделікті өмірлік тәжірибесінде әрбір күннің қыр-сырына қанық болған қазақ халқының киелі санайтын күндері наным-сенім, ырым, жоралғыларға толы, әрі күнделікті тіршілігімен тығыз байланысты. Қазақтар үшін аптаның Киелі күндер – сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма күндері. Сейсенбіні ауыр күн санап, ол күні жолға шықпаған, жұмыс бастамаған, көшіп-қонбаған. Егер қысылтаяң не шұғыл шаруамен жолға шығатын болса, жолым жеңіл болсын деп, жерге тұз көмген. Керісінше, сәрсенбі аптаның ішіндегі сәтті күн саналған, сол күні іс бастауды, жолға шығуды оңтайлы көрген. Бейсенбі, жұма күндері әруақтар үйде қонақтап жүреді деген нанымға иланған. Бейсенбі күндері қайтыс болған адамның жылдығын (асын) өткізгенге дейін құран оқытып отырған. Ал жұма күні қазақтар діни жоралғы бойынша жұма намазын оқуға мешітке барған. Әруақтар ренжиді деп, бұл күні кір жумаған, шаш қимаған. Қазақтағы “40 күнге” байланысты жөн-жоралғының да дүниетанымдық маңызы ерекше. Жаңа туған сәби 40 күнге толғанша, оны өмірге бейімделетін уақыты деп санап, күнде тұзды суға шомылдырған. Далаға көп алып шықпаған. 40 күнге дейін түнде күл төкпеген. 40 күнге аман-есен жеткен сәбидің тырнағын, шашын қиып,иткөйлегін шешіп, жаңа киім кигізіп, кішігірім той жасап, қырқынан шығарған. Қайтыс болған адамның үйінде 40 күнге дейін әруақ мекендейді деп, күнде сол үйде жоқтау айтылған. Қырқын беретін күні ірі мал сойып, елді жиып, құран оқытқан. Қайтыс болған адамды сол үйдегі әйелдер жеті күнге дейін жоқтап отырған. Мұсылман қауымының діни ғұрыптарында айт күндері Киелі күндер саналып, бұл күндер діни салт-дәстүрге сәйкес құрметтелген.[1]

Дереккөздер: өңдеу

  1. Қазақ энциклопедиясы