Коронавирустар

Коронавирустар — вирустардың отбасы, оның ішінде 2020 жылдың қаңтарында адамдарға және жануарларға әсер ететін екі субфамилияға біріктірілген, құрамында РНҚ бар вирустың 40 түрі бар. Атауы вирустың құрылымымен байланысты, оның омыртқа тәрізді процестері күн коронасына ұқсайды.

4 антигендік топтан тұрады. Адам, құстар мен үй малдарында ауру туғызады. Тыныс және асқазан жолдары торшаларының цитоплазмасында өсіп-өнеді. Вириондарының көлденеңі 80—120 нм, бір тізбекті, инфекциялы РНҚ-лы, шиыршықты нуклеокапсид липопротеид қабықпен оралған. Тауықтың жұқпалы бронхиты, шошқа гастроэнтериті, тышқанның гепатит вирустары көбірек зерттелген.

Эпидемиология

Коронавирустар сүтқоректілерде (адамдар, жаралар, мысықтар, иттер, шошқалар, ірі қара) және құстарда ауру тудырады. Адамның коронавирусы алғаш рет 1965 жылы жедел респираторлы вирустық инфекциялардан оқшауланған. Кейіннен, коронавирустар зерттеушілердің назарын аударған жоқ, 2002-2003 жылдары Қытайда SARS немесе қатты жедел респираторлық синдром (SARS) анықталғанша. Ауру SARS-CoV вирусымен туындаған. Нәтижесінде ауру басқа елдерге таралды, барлығы 8 273 адам ауырып, 775 адам қайтыс болды (өлім 9,6%).

MERS-CoV вирусы Таяу Шығыстағы респираторлық синдромның қоздырғышы (MERS) болып табылады, оның алғашқы оқиғалары 2012 жылы тіркелген. 2015 жылы Оңтүстік Кореяда Таяу Шығыстағы тыныс алу синдромының өршуі болды, оның барысында 183 адам ауырып, 33 адам қайтыс болды.

2019 жылы желтоқсанда Қытайда жаңадан табылған 2019-nCoV вирусының әсерінен пневмонияның өршуі басталды. Көп ұзамай ол басқа елдерге таралды. Коронавирустық инфекциялардың көзі ауру адам, жануарлар болуы мүмкін. Мүмкін берілу механизмдері: ауамен, ауамен, фекальді-ауызша, байланыс. Ауру қыс пен көктемнің басында жоғарылайды. Ауруханаға жатқызылған науқастардың жедел респираторлы вирустық инфекцияларының құрылымында коронавирустық инфекция орташа алғанда 12% құрайды. Қысқа аурудан кейін иммунитет, әдетте, қайта инфекциядан қорғамайды. Коронавирустардың кең таралуы адамдардың 80% -ында кездесетін нақты антиденелермен анықталады.