Курортология

Курортология (курорт және грек. ‘’Logos’’ – ілім) – емдік қасиеті бар табиғи факторларды зерттеп, оларды пайдалану жолдарын қарастыратын медицинаның бір саласы. Курортология микробиология, химия, физика, биофизика, физиология, ғылым салаларымен тығыз байланысты. Оның медициналық климатология, климатотерапия, бальнеология, бальнеотерапия, балшықпен емдеу, қымызбен емдеу, т.б. салалары бар. Курортологияның негізгі шұғылданатын мәселелері: жұмыс істеп тұрған курорттардың және әлі іске қосылмаған курорттық жерлердің емдік қасиеттерін тексеріп, дұрыс пайдалану жолдарын іздестіру; кейбір табиғи минералды суларды, шипалы балшықтарды, т.б. басқа жаққа тасымалдағанда емдік қасиеттерін жоғалтпауын қадағалау; аурулардың түр-түріне, кезеңіне байланысты оларға курорттық емнің қалай әсер ететінін анықтап, сауықтандыру орындарында олармен емдеу әдістерін ұсыну; курорттардың медициналық тұрғыдан жұмысын дұрыс ұйымдастыру жолдарын қарастыру, т.б. Курортология ғылымының жетістіктері нәтижесінде курорттық факторлардың (климаттық, минералды сулардың, емдік балшықтың, т.б.) адам организміне әсерінің механизмдері анықталды. Бұлар адам денсаулығына рефлекстік жолмен, яғни жүйке жүйесі арқылы гуморальдық, гормондық өзгерістерге дәнекерлік жасайды; тікелей зат алмасуға әсер етіп, организмнің ауруға қарсы тұру қабілеттілігін арттырады; организмде пайда болған зиянды микрофлораны жойып, улы заттарды аластататын факторлардың пайда болуының нәтижесінде емдік шараларды қолдану тәртібін іске асырады. Сондықтан Курортология ғылымының негізгі мақсаты – курорттық факторлардың қандай аурулардың қандай түріне және олардың қай кезеңінде пайдалы екенін анықтау болып есептеледі. Қазақстанда Курортология саласындағы зерттеулер КСРО ҒА Қазақ бөлімшесінің Эксперименттік және клиник. институтында (қазіргі Хирургия ғылыми орталығы) Курортология бөлімі ұйымдастырылғаннан (1945) кейін басталды. Бұл бөлім 1950–84 ж. Қазақстан Денсаулық сақтау министрлігінің Өлкелік патология ғылыми-зерттеу институтының (қазіргі Гигиена және эпидемиология ғылыми-зерттеу орталығы), ал 1984 жылдан Кардиология ғылыми-зерттеу институты (қазіргі Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институты) құрамында.