Кусунда
Кусунда (өз атаулары: михак - «халық», гилонг-дей-михак - «орман халқы»; непалша - банко раджа, сөзбе-сөз - орман патшалары), — Орталық Непалдағы халық (Гандаки аймағы, Танаху ауданы).[1] 2001 жылғы халық санағы бойынша 164 кусунда болды, олардың 160-ы өзін индуистар деп, ал 4-уі буддист деп жариялады.[2]
| Кусунда | |
| михак, гилонг-дей-михак, банко раджа | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
164 (2001) | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуТілі - Қытай-тибет отбасының орталық тобының кусунда тілі. Қазір олар непал тілінде сөйлейді.[3]
Діні
өңдеуКәсібі
өңдеуДәстүрлі кәсібі – кезбе аңшылық (садақпен, жебемен) және терушілік. 20 ғасырдың басында олар негізінен егіншілік (жүгері, құрғақ күріш, жасымық, көкөністер) пен мал шаруашылығына (ешкі, буйвол) көшті. 2-3 адамнан топ болып аң аулайды. Жабайы өсімдіктердің жеуге жарамды тамырсабақтарын қазу үшін ерлер кетмен (шинка), әйелдер - иілген жүзі бар пышақ пайдаланды. 20 ғасырдың 2-жартысынан бастап өсімдіктердің уларын пайдаланып балық аулау кең тарады. Ағаштардан бал араларын ыстау арқылы алады.[5]
Өмір салты
өңдеуКусундалар патрилинейлік руларға (20 ғасырдың басында – 60-қа жуық) бөлінеді. Неке патрилокалды (сирек матрилокалды). Көп әйел алу өте сирек кездеседі. Басқа ұлттардың әйелдеріне үйленуге рұқсат етілген, бұл 20 ғасырдың ортасына қарай кусундардың ішінара ассимиляциясына әкелді.[6]
Дәстүрлі баспаналары
өңдеуКусундалар бұтақтар мен жапырақтмен жабылған шатырларының астында өмір сүрді. Ошақ шатырдың сыртында болды. Қазіргі заманғы тұрғын үй непалдық типте.
Дәстүрлі киімдері
өңдеуЕрлерге арналған киім – тізеге дейінгі жабынды маталар, әйелдердікі – тігілмеген белдемше, күртеше, жабынды.
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуДәстүрлі тағамдары негізінен өсімдіктен жасалған. Ыстық күлде ұсталып, жуып, қайнатып пайдаланатын улы ямс тамыры тұтынылады. 20 ғасырға дейін олар үй жануарларының етін, сүт пен сары майды пайдаланбаған. Кусундалар құстарды тамақ ретінде жақсы көреді. Жақсы қырғауыл - тайпаның кез келген мүшесі үшін тамаша тағам. Ірі кесірткелер – варан құнды тағам болып саналады.[7]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Кусунда. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Кусунда. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Кусунда. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Кусунда. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.
- ↑ Кусунда - Непалдың жойылып бара жатқан халқы. Тексерілді, 5 қыркүйек 2024.