Күмісқорған

Күмісқорған – қоқандықтар қорғаны. Қоқандықтар мен хиуалықтар шекарасында 1818 жылы салынған. Күмісқорған қалдығы Сырдария ауданының Ақжарма мен Шаған ауылының шекарасындағы «Шіркейлі» каналының жағасында сақталған. Кезінде қабырғалары биік, төрт бұрышты, айналасында қарауыл мұнаралары болған. Мұнда зеңбіректері бар қарулы әскер тұрды. Күмісқорған Ақмешіт (қазіргі Қызылорда) пен Қуаңдария арасында қазақ ауылдарына билік жүргізу мақсатында салынған. Қорғанда орналасқан қоқан ханының өкілдері елден құшыр, зекет жинап және әрбір отбасынан 1,5 теңге күміс ақша салық алып отырды. Қорғанның Күмісқорған аталуы туралы түрлі аңыз әңгімелер сақталған. Соның бірі зорлықпен келген Күміс атты қазақ қызының қазақ ауылдарына астыртын көмектесуіне байланысты сол қыз есімімен аталған деседі. Бұқарбай, Тоғанас, Түлкібай батырлар 19 ғасырда Күмісқорғанды шапқан. 1852 жылдың 8 тамызында орыс армиясының полковнигі И.Ф.Бларамберг Күмісқорғанды басып алды. Оған қазақтар да көмектескен. Бұл жөнінде И.Ф.Бларамбергтің «Естеліктер» атты кітабында жан-жақты айтылады.

Дереккөздер

Қазақ энциклопедиясы