Көзге шел қаптау

Көзге шел қаптау - адамның көзінің қарашығын айнала шығатын ақ түстік дақтардан болатын ауру атауы. Кейбір өңірлерде ақшел, көздің ағы, көз сүйелі деп те атайды. Бастабында ақ дақпен басталған ауру асқына келе үлкейіп шелге ұласып адамның көз жанарына жұқа ақ май қабыршығы өсіп, көз көруін нашарлатады. Бұл ауру қартайған шақта өршитін адам көзінің қарашығын айнала шығатын көзсақина, көзтағаннан өзгеше. Ертеде дер кезінде байқаса көзінің ішінде қалы, көз айналасында меңі бар қасиеті бар адамға бірнеше күн қатарынан таңертең үрлетсе жазылып кетеді делінген. Қазақ емшілігінде көзін ақмырза шел басқан адамды таңертең ерте ашқарында әйелдер бірінің көзі бірі үш мәрте үрлеп емдеген. Егер ауру асқынып кеткен болса, молданы шақыртып, жеті күн қатарынан кешке күн еңкейіп бара жатқан кезде үрлеп емдеген. Ондайда алдымен 49 түйір кызыл бидай (кейде арпа) дәнін алып, әр күн сайын жеті түйірін қолына алады да, ауырган көзге каратып отырып, дұғасын айтып үрлеп «сүф, сүф» деп дем салып үрлейді. Әр түйірін оқып болған сон, су құйған табаққа салып отырады. Жеті түйірін бірдей үрлеп біткеннен соң бажайлап қараса көзге жабысқан «пәлені» өзіне жабыстырып алған астық түйірі су бетіне толық қалқып шықпай сәл батып турады дейді. Ондайда, қазақтар аурудың беті қайтты деп санайды және емдеуді таңдап алған дән түйірі біткенше жалғастырады. Емделген адамның басын қара түсті орамал немесе жаулықпен жауып жатқызып қояды. Күн батқанша жарыққа шықпаған дұрыс дейді. Мұндай көздің ауруларын емдейтін тәуіптердің ертеде атағы алысқа кетеді және төңіректегі адамдар арнайы келіп немесе алып кетіп ем қабылдаган. Емдеуші тәуіпке ақы ретінде ақтыққа қоса шама-шарқы мен аурудың ауыр-жеңілдігіне қарай сый-сияпат ұсынған.