Көкбасгүл

Көкбасгүл, көкшешек (лат. Echium) – айлауыктар тұқымдасына жататын бір, екі немесе көп жылдық өсімдіктер туысы. Қазақстанның далалы аймақтарында, жол жағаларында, кейде тасты шатқалды таулардың етегінде кәдімгі Көкбасгүл (E. vulgare) және Италия Көкбасгүлі (E. іtalіcum) өседі. Олардың биіктігі 30 – 80 см, кейде 1 м-дей болады. Сабағы тік, сыртын тікенекті қылтандар жауып тұрады. Тұтас келген жапырақтары кезектесіп орналасады. Көк, көгілдір немесе күлгін түсті гүлдері сыпыртқы гүлшоғырына топталған, сабағының ұшына орналасады. Тостағанша жапырақшалары 5 бөлікке бөлінген, күлтесі – түтік тәрізді. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, маусым – тамызда жемістенеді. Жемісі – төрт жаңғақша. Өте улы өсімдік. Кәдімгі Көкбасгүлдің құрамында сапонин, улы алкалоидтар (циноглоссин, холин, консолидин, консолицин) бар. Өсімдіктен алынған дәрілік препараттар жүйке жүйесін тыныштандыруға пайдаланады. Сондай-ақ қақырық түсіретін және антисептикалық қасиеті бар. Мал жемейді, омарта шаруашылығынданда маңызы бар.

Echium
Echium vulgare
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Incertae sedis Тұқымдасы: Boraginaceae Кіші тұқымдасы: Boraginoideae Тегі: Echium L.
Species
See text.

КӨКБАСГҮЛ, көкшешек (Echіum)