Көкетай ханның асы

Көкетай ханның асы, «Көкетай хан» – эпостық жыр.

Қазақстанның халық ақыны Кенен Әзірбаев 7000 жолдық бұл көлемді жырды жадына сақтап, ел арасында жырлаған. Оның айтуымен 1940–1941 жылдары жыр қағаз бетіне түсіріліп, 1958 жылы Әдебиет және өнер институтының қолжазба қорына өткізілген, қазір сонда сақтаулы. Қырғыз халқының атақты «Манас» эпостық жырының «Көкетай асы» тарауымен үндес, «Көкетай ханның асы» жыры – мазмұны, сюжеттік құрылысы, оқиға желісі мен көркемдік ерекшеліктері жағынан батырлық жырлар шоғырындағы елеулі туындының бірі. Жырда ағайынды Көкетай хан мен Төкетай салдың төңірегінде бүкілхалықтық мәселелер көтеріліп, үйлену тойының көрінісі, ағайын арасының араздығы, Көкетайдың асы, Төкетайдың өлімі, батырлардың қалмақтарға қарсы жорығы және т.б. оқиғалар бірінен соң бірі өрбиді. Ер Қосай, Ер Көкше, Ер Төстік сияқты қазақ батырларының ерліктері де кеңінен жыр арқауы болады. Жыр нұсқасы толық 7–8 буынды жыр үлгісіне құрылған. Бұрын еш жерде жарияланбаған.