Көкшіл шиқылдақ

Көкшіл шиқылдақ (лат. Juno coerulea) – құртқашаштар тұқымдасы, шиқылдақ туысына жататын көп жылдық жуашықты өсімдік. Қазақстанда Қаратау мен Талас Алатауындағы тасты, қиыршықтасты және балшықты беткейлер мен таудың төмeнгі белдеулерінде кездеседі. Биіктігі 15–25 см, тамыры жіп тәрізді шырматылып жатады. Жуашығы жуан, қалыңдығы 3 см-дей. Сабағы қысқа. Орақ сияқты иіліп келген жапырақтары сабаққа екі қатар болып орналасады. Гүлдерінің саны 2–6, кейде дара жетіледі, иіссіз, көкшіл түсті, олар жапырақ қолтығынан шығады. Гүлсерігінің сыртқы бөліктерінің ұзындығы 5 см-дей, ішкілерінің ұзындығы 3 см, қандауыр тәрізді. Тұқымынан көбейеді. Сәуір–мамыр айларында гүлдеп, жемістенеді. Көкшіл шиқылдақтың гүлі әдемі және ұзақ гүлдеп тұрады, сондықтан сәндік үшін өсіріледі. Бұл – өте сирек кездесетін эндемик түр. Жылдан-жылға таралу аймағының азаюына орай қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.[1]

Көкшіл шиқылдақ
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Дара жарнақтылар
Сабы: Asparagales
Тұқымдасы: Iridaceae
Кіші тұқымдасы: Iridoideae
Тайпасы: Irideae
Тегі: Iris
Кіші тегі: Scorpiris
Түрі: Iris albomarginata
Екі-есімді атауы
Iris albomarginata
Foster
Синонимдері
  • Iris caucasica var. coerulea Regel
  • Iris coerulea B.Fedtsch.
  • Juno coerulea (Regel) Poljakov
  • Iris fedtschenkoi F.O.Khass. & Rakhimova

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Энциклопедиясы