Көп жасушалы ағзалар

Көп жасушалы ағзалар, жануарлар - өсімдіктер және саңырауқұлақтар. Олардың денесі көптеген жасушалар мен олардың өндіретін заттарынан тұрады, (жасуша аралық заттар). Көпжасушалы ағзаларға тән қасиет, жасушалар пішіні, көлемі, атқаратын қызметі жағынан әртүрлі болып келеді.[1]

Геккель салған суреттегі гастреяның түзілуі

Пайда болуы өңдеу

Бірінші көпжасушалы ағзалардың пайда болуы жайында екі теория бар:

  1. Эрнст Геккельдің гастрея теориясы. Бұл теория бойынша көп жасушалы ағза - бластея - бір жасушалы эпителий жасушаларынан пайда болды деген ұғым берді. Талшықтары бар жасушалар тобы ағзаның қимыл қызметін атқарса, ал баска жасушалар тобы қоректік қызмет атқарады. Инвагинация процесі арқылы екі клетка тобы - екі қабатты - гастрея болып саналады. Сыртқы қабаты - эктодерма жабынды эпителийді, ал эндодерма - бірінші ішек қабатын құрайды.
  2. Мечниковтың фагоцителла теориясы. Бұл ұғым бойынша көп жасушалы ағза біртектес жасушалардан тұрды дейді - олар екі түрлі қызмет атқарады. Сыртқы жасушалардың талшықтары болады, олар ұсақ ас түйіршіктерінен фагоцитоз арқылы қоректенеді, ал жасушалар бірте-бірте талшықтарын жоғалтып, амебоид пішінді болып жануарлардың ішкі қабатына кіреді де, ас қорыту сонда аяқталады. Осыдан барып жабынды эпителий және ішкі орта ұлпалары пайда болады.

Тағы қараңыз өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3