Көрген, сезген жайлардан

«Көрген, сезген жайлардан», М.О.Әуезовтің мақаласы.

Абай аудандық «Социалистік мал шаруашылығы» газетінің 1943 ж. 17 тамыздағы санында шықты. Кейін осы тақырыппен аудандық «Совхоз туы» газетінің 1967 ж. 13 маусымдағы санында Әуезовтің 70 жылдық мерейтойына орай 2-рет жарияланды, содан кейін жазушының 20 томдық шығармалар жинағында (18-том, 32-34-беттер) осы нұсқасы өзгеріссіз жарық көрді. Мақала автордың 1945 ж. жарияланған «Ақын елінде» очеркінің бір қырынан мағлұмат беруімен ерекшеленеді. «Абай» романының 2-кітабына қосымша материадцар жинау үшін 1943 ж. жазда Абай туып-өскен Шыңғыстау өңіріне барған арнайы сапары жайлы баяндаған. Жазылуға тиіс «роман геройы Абайдың қыстау еткен мекені, жаз жайлауы, күз күздеуі, өріс-қонысы, аралаған сай-сапасы - бәрі-бәрі де суреттелу керек» деген межелі ойын айта келіп, өзі осы өлкеде туып өссе де, «Шыңғыс тауының атырабын дәл осы жылғыдай армансыз аралаған емеспін» деп, қуанышын білдіреді. Абайды көрген, білген, оның өмір жолын, сөздері мен өлеңдерін еске алып, әңгіме еткен көптеген кісілермен кездескенін үлкен тебіреніспен сөз қылады. Соғыс кезінің ауыр қиыншылықтарына мойынсұнбаған ауыл адамдарының қажырлы еңбегін мақтан етіп, бұрынғы Абай өмірі мен оның қазіргі жерлестерінің тұрмыс жайын салыстыра әңгімелейді.