Көтібар Бәсенұлы

қазақ батыры, әйгілі Есет Көтібарұлының әкесі
 Басқа мағыналар үшін Көтібар деген бетті қараңыз.

Көтібар Бәсенұлы (1757 – 1833) – халық батыры. Кіші жүз құрамындағы шекті руынан шыққан. Бәсен батырдың бес баласының біреуі. [1][2][3] Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалысы кезінде сарбаз жинап, Ресей үкіметінің отарлау саясатына қарсы күрескен.[4] Жайық бойындағы бекіністерге бірнеше рет шабуыл жасаған. Көтібар батырдың жеті баласы болған, үлкені – атақты Есет Көтібарұлы батыр тарихи тұлға. Көтібар Бәсенұлы – “Айман-Шолпан” дастанында, М.Әуезовтің осы дастан желісімен жазылған пьесасының кейіпкері.[5][6] 1833 жылы Ресей патшалығына қарсы қарулы ұлт-азаттық көтерілісін ұйымдастыру кезінде Ресей патшасының жалдамалы бас кесерлерінен қаза табады.[3] Халық өз қаржыларына 2000 жылы Көтібар батырға Мұғалжар ауданы Ақкемер ауылында жаңадан кесене тұрғызады.[3]

Дереккөздер өңдеу

  1. Дала Геркулесі. Тауман Төреханов. – Алматы: Атамұра Корпорациясы, 2008. ISBN 9965-21-804-8
  2. Қанатты сөз – қазына. 1-кітап. Кеңес Оразбекұлы. – Litres, 2020. ISBN 9785042562884
  3. a b c Зердесінде Ұрпақтың - Ұжмақ Елі - "... Жазбады-ау, демесін". Тауман Төреханов. – Алматы: Атамұра Корпорациясы, 2001. ISBN 9965-00-029-8
  4. Тауман Төрехановтың ресми сайты, http://www.tauman-torekhanov.com, 2021 жылдың 7 қантар күні тексерілді
  5. "Қазақстан" ұлттық энциклопедиясы, Қазақ энциклопедиясының редакциясы, 1998 жыл, 10 томдық.
  6. Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8