Лепидозаврлар

Лепидозаврлар (Lepidosauria) — бауырымен жорғалаушылардың бір класс тармағы.

Лепидозаврлар палеозойдың пермь кезеңінен белгілі, олар кайнозойда кеңінен таралған әрі түр құрамы да көп болған. Ертеде тіршілік еткен лепидозаврлардың сыртқы түрі сол кездерде таралған котилозаврларға ұқсас болған. Олардың бас сүйегінде жоғары және төменгі бет доғалары мен самай ойысы айқын байқалған. Қоректену ерекшеліктеріне сәйкес, кесірткелерде төменгі бет доғасы, ал жыландарда екі доға да жойылған. Мұндай өзгерістер лепидозаврлардың ірі жануарларды жұтуына мүмкіндік берген. Лепидозаврлардың көпшілік түрлерінде бес саусақты аяқтары жақсы дамыған. Ал жыландар мен аяқсыз кесірткелердің аяқтары жойылып, тек аяқтарының жұрнақтары (рудименттері) ғана сақталып қалған. Кейбір суда тіршілік ететін түрлерінің (мысалы, мозазаврлардың) аяқтары ескек тәрізді болған. Негізінен лепидозаврлар — жыртқыштар, араларында өсімдікқоректі түрлері де кездеседі. Лепидозаврлардың 3 отряды бар:

• эозухиилер
• тұмсықбастылар
• қабыршақтылар.

Жер шарында кең тараған (тек Антарктида кездеспейді). Қазіргі кезде эозухиилер жойылып кеткен. Оның қаңқа қалдықтары Оңтүстік және Солтүстік Америка, Шығыс Азия және Батыс Еуропаның палеозой заманындағы жыныстардан табылған. Дене тұрқы 1,5 — 7,5 м-дей, таңдай және жақ сүйектерінде ұсақ тістері болған.