Логистика

Логистика — клиенттердің немесе корпорациялардың талаптарын қанағаттандыру үшін бастапқы нүкте мен жеткізу нүктелелерінің арасындағы ресурстар ағымын басқаруды білдіреді. Логистикада басқарылатын ресурстарға материалдар, жабдықтар, сондай-ақ азық-түлік және басқа тұтынылатын заттар сияқты материалдық тауарлар кіруі мүмкін. Физикалық заттардың логистикасы әдетте ақпарат ағыны, материалдармен жұмыс істеу, өндіріс, орау, тауарлы-материалдық құндылықтар, тасымалдау, сақтау және қауіпсіздікті де біріктіреді.

Логистика саласында маңызды болып саналатын қоймалау орындарынан бір мысал

Әскери ғылымда логистика қарулы күштерді жабдықтау каналдарына жауапты. Бұл каналдарды жау күшінің бұзуы армияны қорғаныссыз қалдырады. Әскери логистика ежелгі заманнан бері қолданылып келген және қазіргі заманғы әскер логистикалық шешімдер үлкен қажеттілікке ие болғандықтан, жетілдірілген бағдарламалар әзірленді. Әскери логистикада логистикалық офицерлер ресурстарды қажет жерлерге қалай және қашан көшіруді басқарады.

Логистикалық менеджмент дегеніміз - тұтынушылардың талаптарын қанағаттандыру үшін шыққан жері мен тұтыну нүктесі арасындағы тауарларды, қызметтерді және байланысты ақпараттарды жоспарлап, жүзеге асыратын және басқаратын, жеткізілім тізбегін басқару және жеткізу тізбегін жобалау бөлімі.

Логистиканың күрделілігін модельдеуге, талдауға, бейнелеуге және арнайы модельдеу бағдарламалық жасақтамасын қолдану арқылы оңтайландыруға болады. Ресурстарды пайдалануды барынша азайту логистиканың барлық салаларында ортақ мотивация болып табылады. Логистикалық менеджмент саласында жұмыс істейтін маман логист деп аталады.

Анықтама

logistics термині 1846 жылдан бастап ағылшын тілінде куәландырылған және француз. Мұны әскери офицер және жазушы Антуан-Анри Джомини ойлап тапты немесе танымал етті, ол оны өзінің «Соғыс өнерінің қысқаша мазмұны» ( Précis de l'Art de la Guerre ). Термин 1830 жылғы басылымда пайда болды, содан кейін « Аналитикалық кесте» ( Tableau Analytique ) деп аталды, және Джомини оның француз тілінен алынғандығын түсіндіреді (ағылшын үшін туысқан lodge тұрғысынан). Генри Эклзді барлық әскери логистика теориясындағы ең қуатты идея иесі деп санады: «Логистика елдің экономикасы мен оның күштері арасында көпір қызметін атқарады».

Ағылшын тілінің Оксфорд сөздігі логистиканы «материалдарды, қызметкерлер мен құралдарды сатып алуға, ұстауға және тасымалдауға қатысты әскери ғылымның саласы» деп анықтайды. Алайда New Oxford American Dictionary логистиканы «көптеген адамдардың, қондырғылардың немесе жабдықтардың қатысуымен болатын күрделі операцияны егжей-тегжейлі үйлестіру» деп, ал on-line Оксфорд сөздігінде «күрделі операцияны егжей-тегжейлі ұйымдастыру және жүзеге асыру» деп анықтайды. Осылайша, логистика әдетте «машиналық жүйелерді» емес, «адамдар жүйелерін» жасайтын инженерияның саласы ретінде көрінеді.

Логистиканың негізгі мақсаттары

Логистика көптеген кәсіпорындардың негізгі функцияларының бірі болып табылады. Логистиканың негізгі көздейтін мақсаттарын жұмыс өнімділігіне және өзіндік құнға байланысты деп шартты түрде бөлуге болады. Оларға жататындар: қысқа жеткізу мерзімі, мүліктің төмен деңгейде ұсталуы және өндірістік қуаттарды жоғарғы деңгейде пайдалану.

Логистика салалары

Логистиканы келесідей салаларға бөлуге болады:

• Қамтамыз ету логистикасы
• Өндірістік логистика
• Тарату логистикасы
• Сатудан кейінгі (after sales) логистика
• Шығарып тастау (disposal) логистикасы

Қамтамыз ету логистикасы нарықты зерттеу, қажеттіліктерді жоспарлау, жасау немесе сатып алу шешімдері, тапсырыс беру және тапсырысту бақылау сияқты әрекеттерден тұрады.

Өндірістік логистика қамтамасыз ету мен тарату логистикасын біріктіреді.

Тарату логистикасы негізгі мақсаты ретінде дайын өнімдерді клиентке жеткізу болып саналады. Бұл өз кезегінде тапсырысты өңдеу, қоймалау және тасымалдаудан тұрады. Тарату логистикасының қажеті мол, өйткені өндірудің уақыты, орны және көлемі тұтыну уақыты, орны және көлемінен өзгеше.

Шығарып тастау (disposal) логистикасының негізгі функциясы болып бизнес үрдістері кезіндегі пайда болған қоқыс-қалдықтарды шығарып тастауға байланысты логистика құнын азайту, қызмет түрдерін көбейту болып есептеледі.