Лы
Лы (тай, тхай) — Шығыс және Оңтүстік-Шығыс Азиядағы тай халқы. Жалпы саны 600 мыңнан астам адам.[1] Бұл Вьетнамның ресми түрде танылған 54 халқының бірі.[2]
| Лы | |
| тай, тхай | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
600 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Қытай |
250 000 |
 Мьянма |
200 000 |
 Лаос |
134 100 |
 Тайланд |
83 000 |
 Вьетнам |
4 900 |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуОлар тай тобының оңтүстік-батыс топшасының лы тілінде сөйлейді. Қытай халқының 50%-ы біртілді, қалғандары екінші тіл ретінде қытай немесе цзиньпо тілінде сөйлейді, ал Тайланд халқы юан тілінде сөйлейді. Қытай мен Таиландта оны халықтың барлық топтары пайдаланады. Лы - ескі жазба тіл, ланна жазуына жақын, Ли жазуы шамамен XIII ғасырдың басынан бері қолданылып келеді.
1950 жылдары Қытайда жаңа жазу әзірленді, олар оны 1950-1980 жылдар аралығында айналымға енгізуге тырысты. Дегенмен, жазу реформасы халық арасында қолдау таппады және қазіргі уақытта жаңа жазуды қолдану аясы шектелгегн және оны оқи алатындар өте аз.[3]
Діні
өңдеуКәсібі
өңдеуОлар суармалы күріш өсірудің дамыған техникасын жасады (күріш), асыл тұқымды жылқылар өсірді. Дәстүрлі қолөнері: тоқымашылық (әйгілі әйелдердің орамалдары), керамикалық бұйымдар және т.б.[5]
Өмір салты
өңдеуШағын отбасы басым. Неке негізінен патрилокальды. Эндогамиялық тотемдік топтар сақталған. Туыстық есеп патрилинейлік сипатта, кей жерлерде матрилиналдық қалдықтар сақталған.[6]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуҚадаға орналасқан үй құрылыстары кең таралған. Тұрғын үйлері төртбұрышты, қаңқалы, төбесі сабанмен жабылған.[7]
Дәстүрлі киімдері
өңдеуДәстүрлі киімдері - қаусырмалы киімдер. Әйелдер бас киімінің ұзындығы 40 см, ені 30 см, қара фонда 18 ақ жолақ бар. Орамал әйелдерге сұлулық әкеліп қана қоймайды, сонымен қатар жұмыс кезінде шаштарын ұқыпты және ыңғайлы ұстауға көмектеседі. Лы әйелдер костюмдерінің ерекшелігі - олардың жейделері қозғалыс жеңілдігі үшін белінен кеңірек бөліктермен біріктірілген алты матадан тұратын желдеткіш пішінді. Жағасы біркелкі жасыл және қызыл қиықшалардан жасалған кеуде жолағына бекітіледі. Ұзын жеңдер біртіндеп тарылып, ұшы гүлді матаның кішкене бөліктерімен кесіліп, қолтыққа жақын жерлерін өрнектермен кестелейді. Белдемшелері бір-бірімен үш бөліктен тұратын біріктірілген матадан жасалған.[8]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуКүріш, жүгері, картоп, маниок, кана, көкөністер, бұршақ және кейбір орман өнімдері, ет, су өнімдері және т.б. Лы халқы арасында тағамдарды дайындаудың негізгі ингредиенттері болып табылады.[9]
Сілтеме
өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Лы
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Лы халқы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Ли сөзінің мағынасы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Лы халқы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Лы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Лы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Лы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Лы этникалық халқының дәстүрлі костюмі. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.
- ↑ Лы. Тексерілді, 20 қыркүйек 2024.