Максвелл үлестірілуі

Максвелл үлестірілуімолекулаларының қозғалысы классикалық механика заңдарына (мысалы, классикалық идеал газ) бағынатын статистикалық тепе-теңдікте тұрған макроскопиялық физикалық жүйе молекулаларының жылдамдықтары бойынша үлестірілуі. Алғаш рет Джеймс Клерк Максвелл дәлелдеген (1859). Максвелл үлестірілуі бойынша жылдамдық компоненттері х-тен х+dх-ке, у-тен у+dу-ке, және z-тен z+dz-ке дейінгі интервалдарда жататын f () бірлік көлеміндегі молекулалардың ықтимал саны Максвелдің үлестірілу функциясымен: , (1) анықталады, мұндағы m — молекула массасы, n — бірлік көлемдегі молекулалар саны. Осы өрнектен жылдамдықтарының абсолюттік мәні -ден +d-ға дейінгі интервалда жататын молекула саны да Максвелл үлестірілуі деп аталады және ол мынадай түрде беріледі: dn=F()d= = (2) Ол ең ықтимал жылдамдық деп аталатын жылдамдығы кезінде өзінің максимумына жетеді. Сутегі молекуласы үшін Т=273 К кезінде b=1506 м/с. Температура жоғарылаған сайын Максвелл үлестірілуінің максимумы (b) шамасы жоғарылау температураларға қарай ығысады. Максвелл үлестірілуі молекулалар арасындағы өзара әсерге тәуелді емес және классиклық сипаттама мүмкін болған жағдайда тек газдар үшін ғана емес, сұйықтықтар үшін де орындалады. Ол, сондай-ақ, сұйықтықтағы не газдағы (қалқыған) броундық бөлшектер (Броундық қозғалыс) үшін де орынды. Максвелл үлестірілуін 1920 жылы неміс физигі О.Штерн тәжірибе жүзінде растаған. [1]