Манхейм Карл

Манхейм Карл (27.03.1893, Будапешт, - 09.01.1947, Лондон) - неміс социологы. Франкфурт университетінің профессоры. 1933 ж. Ұлыбританияға көшіп кетеді. 1933 жылдан Лондон университетінің доценті, 1945 жылдан профессоры. Манхейм әлеуметтік білімнің табиғаты мен әлеуметтік шындықты бейнелеу ерекшелігін түсіндіретіндей концепция ойлап таппақшы болады. Ол қоғамдық сананың қоғамдық болмыстан, идеологияның экономикалық қатынастардан тәуелді екені жайндағы идеяны К.Маркстен пайдаланып, Бірақ оны тұрпайы идеалистік тұрғыдан түсіндірді. Мархейм әр түрлі әлеуметтік топтардың көзқарасы олардың экономикалық мүдделері мен басқадай өзімшілдік пікірлеріне байланысты деп ұйғарады. Мархейм қоғамдық құбылыстарды танып білуде қандай бір ақиқаттылықтың объективті критерийінің болуын жоққа шығарып, тарихи релятивизм позицисына көшті. Мархейм қоғамдық ойдың тарихын таптық-субъективтік дүниеге көзқарастардың қақтығысы деп санайды. Мұндай көзқарастың әрқайсысы "жарым-жартылай идеология болып табылпды" деп, әлеуметтік шындықты барынша бұрмалап бейнелейді. Сайып келгенде, Мархеймнің концепциясы - нағыз таптық сананы жеке топтар мен ұрпақтардың мүддесімен ауыстыру. Мархеймнің көзқарасы буржузия социологияға елеулі ықпалын тигізді.