Мақаш ауылдық округі
Мақаш ауылдық округі — Атырау облысы, Құрманғазы ауданындағы әкімшілік бірлік.
| Қазақстан ауылдық округі | |
| Мақаш ауылдық округі | |
| Облысы | |
|---|---|
| Ауданы | |
| Округ орталығы | |
| Енеді |
5 ауыл, 1 разъезд |
| Тұрғыны (2021) |
▼2565 |
| Әкімі |
Бауыржан Нұрлығалымұлы Қадыров |
| Округ әкімдігінің мекенжайы |
Алға ауылы, Сибағат ата көшесі, №31А |
| Бұрынғы атаулары |
Морской ауылдық округі |
| Уақыт белдеуі | |
| Автомобиль коды |
06 |
| Телефон коды |
+771233 |
| Пошта индексі |
060402 |
Әкімшілік құрамы
өңдеуҚұрамына Алға, Иманов, Қаракөл, Көкарна, Әліпов ауылдары және Афанасьев жол айрығы (разъезі) кіреді. Орталығы – Алға ауылы. Ақбетов, Сәт баба ауылдары Әліпов ауылының құрамына, ал Сардар баба ауылы Көкарна ауылының құрамына енгізілген[1].
Халқы
өңдеу2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 2565 адамды (1334 ер адам және 1231 әйел адам) құрады.[2]
Тарихы
өңдеуМорской ауылдық кеңесі 1922 жылы құрылды. Ауылдық кеңес жерінде «Советский» балық батағасы 1920 жылдан 1938 жылға дейін жұмыс жасады. Батағада 500 дей адам жұмыс істеген. Бұл жылдары Морской ауылдық кеңесінде үш мыңдай түтін, он мыңға жуық тұрғын халық болған еді. 1930 жылы колхоздастыру басталғанда алғаш құрылған «Төңкеріс» колхозы балық аулаумен шұғылданды. 1934 жылы осы колхозда 1000 бастай ірі қара, 2000-дай жылқы бағылған. Ал, 1945 жылы «Төңкеріс» колхозынан Калинин атындағы, «Қызыл Ту» колхозынан Андреев атындағы мал колхоздары жеке бөлінеді. 1963 жылы Морской ауылдық кеңесіне қосылып, іріленген Калинин колхозы негізінде «Коммунизм жолы» совхозы құрылған. Бұл шаруашылық еділбай тұқымды қой өсірумен айңалысты.[3]
Шаруашылық 1993 жылы жекешелендіру арқылы таратылып Мақаш өндірістік кооперативі құрылды және бірнеше шаруа қожалықтары, кооперативтер құрылып, жұмыс істеуде.
Морской ауылдық округі атауы 2001 жылы Мақаш ауылдық округі болып өзгертілді.
Ауылдық кеңес төрағалары, округ әкімдері
өңдеуБотақан, Морской ауылдық кеңестерінің төрағалары, Мақаш округінің әкімдері қызметін атқарғандар: Сұлтан Исқақов, Құрманғали Есенбаев, Самиға Тапалова, Дауыл Қонысов, Ғапу Өмірәлиев, Насихат Мырзағалиев, Өтеген Сахманов, Біләл Құрманғалиев, Сатхан Мұхашев, Отар Юсупов, Нәби Келменова, Сафи Асқаров, Халел Зұлхарнаев, Ләтипа Сисенова, Михайл Абулхайыров, Қажеден Батырбаев, Жетпіс Жұбанов, Әділбек Құспанов, Мырзабай Шаяхметов, Төреміс (Тимур) Шәрипов, Қайрат Нұрлыбаев, Кәрим Төкенов, Болат Муфтахов
Мақаш округінің қасиетті жерлері
өңдеуНар өлген — Сасықтаудан әрі қарай, 5 шақырым аралықта орналасқан жер. Ол жерде күнінде атақты, дәулетті адамның көзге түсерліктей нары өлгендіктен, Нар өлген деп аталған. Әлгі бай қанша малы болсада осы нарына қатты өкініпті-мыс.
Ақ пышақ — биік, қатқыл көк төбе. Хан жайлауы болған жер. Заманында ақкиізге отырғызып Жәңгірді хан етіп көтерген осы орын. Сасықтаудың етегіндегі үлкен биік төбелерден тұратын жер.
Қазақ шоқы — қалмақ төбесімен қанаттас орналасқан, ара қашықтығы шамамен 2-3 шақырым. Қазақ пен қалмақтың соғысында қазақтың мықты бекінісі болған жер.
Жота - қарауыл төбе — Исатай мен Махамбет бастаған көтерілісте өте биік төбе болғандыктан қарауыл қойған жері.
Қалмақ қорған — ол қалмақ пен қазақ соғысында бекініс болған жер. Мақаш «Керей ашығынан» 6-7 шақырым шығыста орналасқан.
Сасықтау — 10-12 шақырым шамасы шығыстан батысқа қарай созылған. Ені 4-5 шақырым. Ортасындағы үлкен сор 3-4 шақырым бөлікті алады. Сор асты (сероводород) күкіртке толы екендігі анықталған. Сасықтау теңіз деңгейінен 14 метр биіктікте көтеріңкі жатыр.
Қызылтау — ұзындығы 3-4 шақырым, ені 500 метр шамасында. Жер беті құм, қиыршық тас аралас болғандықтан жергілікті адамдар Қызылтау атаған.[4]
Округтегі тарихи және мәдени ескерткіштер
өңдеу- Латифа Сисенова тұрған үйдегі мемориалдық тақта
- Ғизат Әліповтың обелискісі
- Жұмажан Мәмбетәлиев обелискісі
- Нұғыман Ақбетовтың обелискісі
- Жандол Жаманбаевтың обелискісі
- Мақаш Бекмұханбетовқа орнатылған кесене[5]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Құрманғазы ауданының әкімшілік-аумақтық бірліктеріне өзгерістер енгізу туралы
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Киелі мекен, қасиетті өлке -Құрманғазы. Ағатай баспасы, Атырау-1920 ж. ISBN 978-601-7861-86-5
- ↑ https://ser-per.kz/zhanalyqtar/audan-tynysy/ma-ash-okrug-n-asiett-zherler.html
- ↑ Құрманғазы ауданы. Шежіре. - Алматы: "Арыс" баспасы, 2008. ISBN 9965-17-535-7