Мензула

Мензула - топографиялык түсірісте кипрегельмен коса қолданылатын аспап. Шаршы тақтадан (планшеттен), үш- аяқтан және планшетті үш аяқпен бекітетін тетіктен тұрады. Азимут бойынша бағдарлау үшін планшетті үшаяқтың вертикаль осін айнала 360°-қа айнаддыруға болады. Планшетке қағаз бекітіліп, түсірілетін жергілікті жер тиісті шартты белгілермен бейнеленеді. Мензула мен кипрегель қолданылып орындалған топографиялық түсіріс мензулалык, тусіріс деп аталады.

Мензулалық түсіріс

Мензулалық түсіріс. Шағын телімде мензула мен кипрегель қолданылып атқарылады және осы арқылы тікелей далада топографиялық план жасауға болады. Түсірісті жасау жергілікті жердегі нүктелердің планшеттегі өзара орындарын графикалық түрде анықтауға негізделген. Нүктелерге дейінгі арақашықтық кипрегельдің қашықтық өлшеуішімен және қашықтық өлшеуіш рейкамен өлшенеді, ал бұрышты графикалық түрде салады. Құрылыс салынған аумақты түсіргенде, арақашықтық кипрегельдің объек- тивіне бекітілген арақашықтық өлшеуіш саптамамен өлшенеді. Мензулалық түсірістің артықшылығы - оның көрнекілігі; бұлай түсіру процесі кезінде планды жергілікті жермен салыстыруға болады; кемшілігі - жұмыстың негізгі бөлігі далада өтетіндіктен, қыста жөне жауын-шашыңды күндері жұмыс істеуге болмайтындығы, жабдықтардың қолайсыз үлкендігі, барлық жұмысты бір ғана орындаушының атқаратындығы.