Меңдияр Бекчурин

Бекшорин, Бекчурин Меңдияр (17401821) — елші, ауыз әдебиеті нұсқаларын жинаушы. Ұлты — татар.

Қызметін Орынбор генерал-губернаторының кеңсесінде “татар тілінің аудармашысы” болудан бастады (1750). Бекчурин жарты ғасыр уақыт бойы Ресей өкіметінің түрлі дипломатиялық тапсырмаларын орындаумен шұғылданды. Осы мақсатта Орта жүз және Кіші жүз қазақтарына бірнеше рет сапармен келіп қайтты. 1778—1979 жылы бірінші рет Тоғым сұлтанға Санкт-Петербургтегі император сарайынан шақыру әкеліп, екінші рет Ресей Сыртқы істер коллегиясы атынан арнайы грамота мен сыйлықтар тапсыру үшін Абылай хан ордасында болды. 1780 — 1981 жылы Ресей елшілігін басқарып, қазақ даласы арқылы Орынбордан Бұхараға сапар шекті. Оның бұл саяхаты кезіндегі жазбалары “Шығыс жинағының” (“Восточный сборник”) 1916 жылы 2-кітабында (275 — 321 бет жарияланды. Бекчурин 1790 жылы Орынбор мүфтиі Мұхамеджан Хұсайыновпен бірге Сырым Датұлымен кездесуге, 1795 жылы Кіші жүз сұлтаны Есімді хан сайлауға қатысты. 1803 жылы Я.П. Гавердовский бастаған керуенмен Бұхараға барды. Бекчурин 1817 ж. қазақтың Барсакелмес ертегісін жазып алып, “Санкт-Петербургские ведомости” газетінде жариялады (1839, 17 ғ.). 1819 ж. Коллегия кеңесшісі дәрежесінде Ресей елшілігімен Хиуада болды.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том