Мондиализация

Мондиализация - [фран. mondialisation - "әлемдену"] - француз философы Ж.Дерридтің түсінігі, 1990- 2000 жылдар арасындағы әлеуметтік философия еңбектерінде енгізілген. Деррид"mondialisation" француз сөзінің мазмұны мен айтылуының ағылшын және неміс "globalisatioif' және "Globalisieruung" эквиваленттерімен сәйкестігі жайлы мәселе кәтереді. Деррид "mondialisation" жаһандану процесіне (тұтастай жалпыландыру) қарсы қояды, оның артында геосаяси агрессия, құқықтық және құндылықты экспансия бүркемеленуде деп болжайды. "Жаһанданудың" синонимдері ретінде Деррид "неоколониализм" және "неоимпериализм" сөздерін қолданады (яғни, бірыңғай құқықтық, экономикалық, ақпараттық кеңістік қалыптастырған үстемдіктің және бағынудың бұрынғы жүйелері). Жаһандану процесі бүгінгі біздің өмірімізге сай келмейді, ол нақтылы әлемнен алшақ, жоғары түр әрі әлеуметтік ұйымдарды бірдейлендіруге талпынады. Осы тұрғыда жаһандану - әлемдік емес, әлемнен жоғары процесс. Осы неологизмді енгізе отырып, Деррид біртұтас құқықтық кеңістік қалыптастырудың "әлемділігіне" назар аударуға тырысады ол француз үоіін айдан анық нәрсе [monde - mondialisation] және ағылшын сөзінің [globe - globalisation] астарындағы ғаламдық және ғарыштық бейнесіндегі жаһанданумен айырмашылығын түсіндіреді. Осы mondialisation түсінігінің маңызын аша отырып, Деррид өзіндік ерекшеліктерді жойып жіберетін әртүрлі әлемдерді жалпыландыру емес, ортақ әлем құру қызметін баса айтады. Әрине ол globalisation және Globalisierung, ұғымдарымен байланысты коннотацияларды жоққа шығармайды, жалпыға ортақ құқықтық, экономикалық және саяси принциптерді қалыптастыру mondialisationнің аса қажетті сатысы болып табылады. Сонымен қатар, оның басты мақсаты - әлемдік бірегейлік емес, біртұтас элем көкжиегіндегі ерекшеліктердің жаңа жүйесі. Релятивизмге келісіп, жалпыға ортақ принциптер қалыптастыру қажеттілігінен бас тартуға болмайды, дей тұрғанмен, осы жалпыландырудың астарында әлдекімдердің саяси мүдделері тұруына жол бермеу керек. Осы mondialisation процесі ғана жалпы қорытуды мүмкін әрі қажетті етіп қана қоймай, сондай- ақ тарихи тамырды бұзып және оның географиялық шекаралардан арылуын мүмкіндік береді.