Мыржық марганец кен орны

Мыржық марганец кен орны - Шығыс Қазақстан облысы Семей қалалық әкімдігі аумағы мен Қарағанды облысы Қарқаралы ауданының солтүстік-шығысында орналасқан. Іздеу-барлау жұмыстары 1943-1946 жылдары жүргізілген. Ұсақ масштабты аймақтық геологиялық түсіру жұмыстары кезінде ашылған.

Геологиялық құрылымы

Кен орны Шығыс-Тарбағатай мегаантиклинорийінің солтүстік-батыс бөлігіндегі ұзындығы 30 км болатын жоғары девон мен төменгі карбон жыныстарындa орналасқан. Кен денелері фаменнің төменгі бөлігіндегі қалыңдығы 50 м құмтастар, сазды-әксазды жыныстар мен әктастар будаларында шоғырланған. Кен орнының аумағы 1618,5 км. Ол Мыржық мульдасының солтүстік-батыс қанатында орналасқан. Тау жыныстары кабаттарының созылымы меридиaндық. Оңтүстігінде құлау бұрышы 85 – 87^° шығыс бағытта. Солтүстік-шығыстағы құлау бұрышы 60 – 68^° солтүстік-батыс бағытта.

Жатыс сипаты

Тау жыныстарының жатысы лықсымалармен, бастырмaлармен және үгітілу белдемдерімен күрделіленген. Әктасты, сазды-мергельді жыныстар aрасындағы марганец кентастарының қабаты (қалыңдығы 1 – 14 м) Мыржық синклиналінің тікше келген батыс қанатындағы сыйыстырушы жыныстармен сәйкес орналасқан. Кен сыйыстырушы әктастардағы марганецтің мөлшері 3%-ға дейін жетеді. Кен денелері қaт (пласт) тәріздес. Марганец кені тотықты және карбонатты, араларында aз мөлшерде темір кендері бар. Кентастың текстурасы жолақты болып келеді. Кен орны үш кен денелеріне бөлінген: Солтүстік, Орталық, Оңтүстік Олардың қалыңдығы 1,4; 1,8 және 1,5 м. 120 – 140 м тереңдікке дейін кендер тотыққан, құрамы пиралюзитті және пиралюзит-псиломеланды. 140 – 190 м тереңдіктерде кендер карбонат-манганитті, олар манганит пен марганецті кальциттердің жіңішке (1 – 100 мм) қабаттарынан құралған. Одан терең қабаттардағы кендер карбонатты, құрамы сирек кірікпелі родохрозитті манганокальцитті, ішінара олардың арасында шомбалды манганит кенінің телімдері кездеседі.

Минералдары, құрамы

Темір құрамды минералдары – гематит, магнетит, мартит, гидрогематит, гидрогетит, кенсіз минералдары – кальцит, кварц, халцедон, опал, барит, гипс, сазды минералдар. Тотыққан кендердегі марганец мөлшері 32,6 – 37,8%, фосфор 0,01 – 0,1%, күкірт 0,09 – 0,14%. Төменгі қабаттарда барлау жұмыстары жүргізілуде.