Уикипедия

Қарқаралы ауданы

Қарқаралы ауданы — Қарағанды облысының солтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлік. 1930 жылы құрылған. Аудан аумағы 35,5 мың шаршы километрге тең. Орталығы – Қарқаралы каласы.

Қарқаралы ауданы
Қазақстан ауданы
Әкімшілігі
ОблысыҚарағанды облысы
Аудан орталығыҚарқаралы
Ауылдық округтер саны23
Кенттік әкімдіктер саны1
Қалалық әкімдіктер саны1
Ауыл саны60
Қала саны1
ӘкіміЕрлан Бейсембайұлы Құсайын
Тарихы мен географиясы
Координаттары49°28′12″ с. е. 75°30′36″ ш. б. / 49.47000° с. е. 75.51000° ш. б. / 49.47000; 75.51000 (G) (O) (Я)Координаттар: 49°28′12″ с. е. 75°30′36″ ш. б. / 49.47000° с. е. 75.51000° ш. б. / 49.47000; 75.51000 (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты1930
Жер аумағы35,5 мың км²
Уақыт белдеуіUTC+6:00
Тұрғындары
Тұрғыны30 851[1] адам (2023)
Ұлттық құрамықазақтар (96,2%), орыстар (3%), татарлар (0,29%), немістер (0,19%), украиндар (0,11%), басқа ұлт өкілдері (0,21%)[2]
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі100800
Автомобиль коды09
Қарқаралы ауданының әкімдігі
Қазақстан картасындағы Қарқаралы ауданы

Халқы Өңдеу

1939 1959 1970 1979 1989[3] 1999 2009[4] 2021
 15379 ▲24743 ▲38163 ▼25955 ▲50874 ▲52762 ▼42722 ▼35018

Тұрғындары 36 025 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (96,06%), орыстар (2,98%), татарлар (0,32%), немістер (0,24%), украиндар (0,11%), беларустар (0,05%), басқа ұлт өкілдері (0,24%).

Әкімшілік бөлінісі Өңдеу

61 елді мекен 1 қалалық, 1 кенттік әкімдігі мен 23 ауылдық округтерге біріктірілген: Абай ауылдық округі • Аманжолов ауылдық округі • Бақты ауылдық округі • Балқантау ауылдық округі • Бесоба ауылдық округі • Егіндібұлақ ауылдық округі • Жаңатоған ауылдық округі • Қайнарбұлақ ауылдық округі • Қарағайлы кенттік әкімдігі • Қаракөл ауылдық округі • Қарқаралы қалалық әкімдігі • Қаршығалы ауылдық округі • Қоянды ауылдық округі • Қырғыз ауылдық округі • Мартбек Мамраев ауылдық округі • Мәди ауылдық округі • Нығмет Нұрмақов ауылдық округі • Нұркен Әбдіров ауылдық округі • Тәттімбет ауылдық округі • Тегісшілдік ауылдық округі • Темірші ауылдық округі • Томар ауылдық округі • Угар ауылдық округі • Шарықты ауылдық округі • Ынталы ауылдық округі

Шаруашылығы Өңдеу

 
Қарқаралы ауданы елді-мекендері

2006 жылы ауыл шаруашылығы өнімнің айтарлықтай бөлігін мал шаруашылығы құрады. Аймақта ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге 1187,0 мың гектар ауыл шаруашылығы жерлер пайдаланылады, оның ішінде 152,5 мың га егістік алқаптар. 2006 жылғы астыққа 81,4 мың га ауыл шаруашылық дақылдары егілетін егістік жерлер пайдаланылды, оның ішінде 56,8 мың га дәнді дақылдар, картоп – 0,1 мың га. 2006 жылы 38,5 мың тонна дәндер, 1,6 мың тонна картоп, 0,2 мың тонна көкөніс дақылдары, 11,9 мың тонна ет (тірі салмақта); 26,1 мың тонна сүт, 5565,6 мың дана жұмыртқа өндірілді.2007 жылғы 1 қаңтарға ірі қара мал саны 61,2 мың бас; қой мен ешкі – 193,2 мың бас; шошқа – 0,2 мың бас; жылқы – 20,3 мың бас; құс – 48,1 мың басты құрады. Өндірілетін өнеркәсіптік өнімнің негізгі түрлері: нан және нан өнімдерін, ұн, өсімдік майы, темір кендерін шығару. 2006 жылғы өндірістік өнім көлемі (үй шаруашылық есебінсіз) 2075,4 млн. теңгені құрады.

Әлеуметтік құрылымдары Өңдеу

  • 55 күндізгі жалпы білім беретін мектептер жұмыс істейді, онда 8595 оқушы;
  • 1 колледжде 322 оқушы және 1 кәсіби-техникалық оқу орнында - 140 оқушы оқиды;
  • 47 кітапхана;
  • 7 клуб типті мекеме;
  • 3 мұражай;
  • 2 кино көрсету қызметін жүзеге асыратын ұйым;
  • 1 ұлттық парк іс-әрекет етеді.

2006 жылғы ауданның ірі және орта кәсіпорындар жұмыскерлерінің тізімдік саны 3294 адамды құрады, орташа атаулы еңбекақы - 22474 теңге. Жылдық деректер бойынша 2006 жылы негізгі капиталға инвестициялар 1524,2 млн. теңге сомасында игерілді, бұл 2005 жылғы көлемге 71,3%-ды құрады.

Кәсіпорындардың өз күштерімен орындаған мердігерлік жұмыстар көлемі 2006 жылы 74,3 млн. теңгені немесе 2005 жылғы көлеміне 85,5%. 2006 жылғы бөлшек тауар айналым көлемі (қоғамдық тамақтандыру қызметің есепке алмағанда) 466,1 млн. теңге шамасында құралды, қызмет көрсету көлемі (мемлекеттік басқару қызметінсіз) – 146,9 млн. теңге.

Басшылары Өңдеу

Аудандық партия комитетін басқарған Өңдеу

  1. Атаниязов Мырзағұл (өзге дерек жоқ) 1929-1932
  2. Қалымбетов (өзге дерек жоқ) 1932
  3. Махатов Əбдірахман (өзге дерек жоқ) 1932-1934
  4. Нұрсейітов Нұрғали (өзге дерек жоқ) 1933-1936 Округтік партия комитетін басқарған
  5. Тұрдалиев Ж. (өзге дерек жоқ) 1934-1938
  6. Қайырбек Дəуренбеков 1937-1938
  7. Оразғали Мамежанов 1938
  8. Қабдолла Ахтанов 1938-1939
  9. Қапыш Сапаев 1939-1941
  10. Шахан Дулатов 1941-1943
  11. Ібіжан Рахымжанов 1943-1948
  12. Əбдірахман Жəнібеков 1948-1953
  13. Əубəкір Жүсіпов 1953-1954
  14. Ергебеков Елемес 1954-1959
  15. Тұрсын Тореғожин 1959-1962
  16. Тишбек Аханов 1962-1963
  17. Мұқан Медеубаев 1963-1964
  18. Михаил Шаекин 1965-1973
  19. Зайкен Іңкəрбаев 1973-1977
  20. Бекшин Махмет Сəкенұлы 1977-1985
  21. Жақыпов Қажнаби 1985-1990
  22. Шахарбаев Төлеутай 1990-1992

Аудан əкімі Өңдеу

  1. Шахарбаев Төлеутай 1990 ақпан-1993
  2. Мажитов Темірболат 1993-1997
  3. Нұрақышев Мұрат 1997-2000
  4. Омарханов Нихан 2000-2010 Аргын Қаракесек Бұлбұл
  5. Аймақов Сержан 2010-2011
  6. Мақсұтов Халел 2011-12.2019
  7. Дүйсетаев Елдар Серікұлы 2019 жылдан [5][6][7]

Дереккөздер Өңдеу

  1. ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
  2. ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
  3. ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
  4. ↑ ҚР халық санақтары
  5. ↑ Қарқаралы журналы, №2(40) 2014 жыл.
  6. ↑ http://emirsaba.org/ararali-azili-jatushi-edi-jazilip.html?page=15
  7. ↑ http://g.engime.org/gazet-930-jilfi-arashani-jldizinan-shifa-bastadi-audandi-ofamd.html?page=5
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қарқаралы_ауданы&oldid=3194539» бетінен алынған