Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)
Ақтоғай ауданы — Қарағанды облысының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік аудан. 1931 жылы құрылған (кей деректер бойынша 1928 жылы). Аудан аумағы 52,0 мың шаршы километрге тең. Орталығы Ақтоғай ауылы.
Қазақстан ауданы | |||
Ақтоғай ауданы | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Облысы | |||
Аудан орталығы | |||
Ауылдық округтер саны |
14 | ||
Кенттік әкімдіктер саны |
2 | ||
Ауыл саны |
35 | ||
Әкімі |
Руслан Айтыкенұлы Кенжебеков | ||
Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Ақтоғай ауылы, Ә.Бөкейхан көшесі, №4 | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары |
48°18′59″ с. е. 74°58′45″ ш. б. / 48.31639° с. е. 74.97917° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°18′59″ с. е. 74°58′45″ ш. б. / 48.31639° с. е. 74.97917° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты |
1928 | ||
Жер аумағы |
52,0 мың км² | ||
Уақыт белдеуі | |||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны |
15 982[1] адам (2023) | ||
Ұлттық құрамы |
қазақтар (91,38%), орыстар (6,63%), татарлар (0,33%), немістер (0,28%), өзбектер (0,27%), корейлер (0,25%), украиндар (0,15%) беларустар (0,12%), басқа ұлт өкілдері (0,59%)[2] | ||
Сандық идентификаторлары | |||
Телефон коды |
+7 71037 | ||
Пошта индексі |
100200-100210 | ||
Автомобиль коды |
09 | ||

Географиялық орны өңдеу
Аудан батысында Шет, солтүстігінде Қарқаралы аудандарымен, шығысында Абай облысының Аягөз ауданымен, оңтүстігінде Балқаш көлі арқылы Алматы, Жетісу облыстарымен шектеседі.
Халқы өңдеу
1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[3] | 1999 | 2009[4] | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
9898 | ▲11702 | ▲17074 | ▼15406 | ▲16390 | ▲24051 | ▼19233 | ▼17134 |
Тұрғындары 17 474 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 91,48%, орыстар – 6,54%, татарлар – 0,32%, корейлер – 0,27%, немістер – 0,24%, украиндар – 0,17%, беларустар – 0,10%, әзірбайжандар – 0,08%, басқа ұлт өкілдері – 0,80%.
Әкімшілік бөлінісі өңдеу
35 елді мекен 2 кенттік әкімдік пен 14 ауылдық округке біріктірілген:
Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2009) |
---|---|---|---|
Абай ауылдық округі | Абай ауылы | 2 | 339 |
Айыртас ауылдық округі | Айыртас ауылы | 1 | 381 |
Ақтоғай ауылдық округі | Ақтоғай ауылы | 1 | 3145 |
Жидебай ауылдық округі | Сәуле ауылы | 4 | 1368 |
Кежек ауылдық округі | Ақши ауылы | 1 | 330 |
Қарабұлақ ауылдық округі | Нарманбет ауылы | 3 | 942 |
Қараменде би ауылдық округі | Ақтас ауылы | 2 | 565 |
Құсақ ауылдық округі | Қошқар ауылы | 1 | 630 |
Қызыларай ауылдық округі | Ақжарық ауылы | 1 | 696 |
Нүркен ауылдық округі | Нүркен ауылы | 5 | 820 |
Ортадересін ауылдық округі | Орта Дересін ауылы | 3 | 743 |
Сарытерек ауылдық округі | Сарытерек ауылы | 4 | 914 |
Сарышаған кенттік әкімдігі | Сарышаған кенті | 1 | 4429 |
Тасарал ауылдық округі | Тасарал ауылы | 1 | 416 |
Шабанбай би ауылдық округі | Шабанбай би ауылы | 4 | 882 |
Шашубай кенттік әкімдігі | Шашубай кенті | 1 | 2148 |
Ірі елді мекендері өңдеу
Атауы | Халқы (2009) |
---|---|
Сарышаған | ▼ 4429 |
Ақтоғай | ▼ 3145 |
Шашубай | ▼ 2148 |
Сәуле | ▼ 725 |
Ақжарық | ▼ 696 |
Нарманбет | ▼ 663 |
Қошқар | ▼ 630 |
Сарытерек | ▼ 620 |
Шабанбай би | ▼ 563 |
Шаруашылығы өңдеу
2006 жылы ауыл шаруашылығы өнімнің айтарлықтай бөлігін мал шаруашылығы құрады. Аймақта ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге 1300,9 мың гектар ауыл шаруашылығы жерлер пайдаланылады, оның ішінде 12,4 мың га - егістік алқаптар. 2006 жылғы астыққа 11,4 мың га ауыл шаруашылығы дақылдары егілетін егістік жерлер пайдаланылды, оның ішінде 4,3 мың га дәнді дақылдар, картоп – 0,1 мың га, көкөніс – 0,05 мың га.
- 2006 жылы: 2,9 мың тонна дәндер; 1,9 мың тонна картоп; 1,0 мың тонна көкөніс-бақша дақылдары; 7,6 мың тонна ет (тірі салмақта); 9,7 мың тонна сүт; 1227,0 мың дана жұмыртқа өндірілді.
- 2007 жылғы 1 қаңтар: ірі қара мал саны 34,1 мың бас; қой мен ешкі – 150,2 мың бас; шошқа - 0,6 мың бас; жылқы – 10,8 мың бас; құс – 20,6 мың басты құрады.
- Өнеркәсіптік өнімнің негізгі түрлері: нан және нан өнімдерін, ұн, өсімдік майы, балық өнімдері, түсті металдарды өндіру. 2006 жылғы өндірістік өнім көлемі (үй шаруашылық есебінсіз) 1305,7 млн. теңгені құрады.
Әлеуметтік құрылымдары өңдеу
- 28 күндізгі жалпы білім беретін мектептер жұмыс істейді, онда 4233 оқушы оқиды;
- 1 кәсіби-техникалық оқу орнында - 120 оқушы оқиды;
- 19 кітапхана;
- 18 клуб типті мекеме;
- 1 мұражай іс-әрекет етеді.
Әкімдері өңдеу
- Сағадат Жапабайұлы Дүйсебеков 1992-1997 Арғын, Қаракесек, Сарым
- Ахметбеков Төлеужан Ахметбекұлы 1997 жылы 2 маусымда - 2001 жылы Арғын, Қаракесек, Сарым
- Рысқали Қалиақбарұлы Әбдікеров 2001 жылы 8 ақпанда - 2005 жылы Арғын, Қаракесек, Керней
- Тәтибеков Мейірхан Тәтибекұлы 2005 жылы 14 маусымда - 2006 жылы Арғын, Қаракесек, Сарым
- Жарылғап Махмұт Сәдуақасұлы 2006 жылы 20 қазанда - 2010 жылы Арғын, Тобықты
- Омаров Ғабдырахман Игілікұлы 2010 жылы 22 қаңтарда - 2011 жылы Арғын Қуандық Алсай
- Қайыржан Кәрімұлы Тілеубергенов 2011 жылы 21 қазанда - 2012 жылы Арғын, Қаракесек, Сарым
- Әбеуова Салтанат Мірәсілқызы 2012 жылы 28 тамызда - 2013 жылы Арғын, Қаракесек, Майлық
- Ниқанбай Иманғалиұлы Омарханов 2013 жылы 29 маусымда - 2016 жылы Арғын, Қаракесек, Бұлбұл
- Әбеуова Салтанат Мірәсілқызы 2016 жылы 12 көкекте Арғын, Қаракесек, Майлық [5]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ ҚР халық санақтары
- ↑ http://www.aktogay.gov.kz/kk/raion_1_1/ Мұрағатталған 13 қаңтардың 2020 жылы.