Мэрлердің уағдаластығы

Мэрлердің уағдаластығы ^[1] — Еуропалық Одақ жасаған маңызды бастама. Оған қуатты үнемдеуге және аумақтарында қалпына келетін қуат көздерін пайдалануға ерікті түрде келісетін жергілікті және аймақтық билік органдары қатысады. Келісуі арқылы, уағдаластыққа қол қойған тараптар 2020 жылға дейін көмірқышқыл газ шығарындыларын кемінде 20%-ға азайтуды көздейді, осылайша жасыл экономикалық өсу мен өмір сапасын жақсартуға үлес қосады.

Мэрлердің уағдаластығын бастапқыда 2008 жылы Еуропа Комиссиясы жергілікті органдардың ЕО климат және қуатқа қатысты мақсаттарын дамыту және жүзеге асырудағы күш салуын қолдау үшін құрған.^[2] Кейінірек оның әдісі ЕО шекараларынан тыс қайталана бастады. Аргентина немесе Жаңа Зеландия сияқты алыстағы жаңа қол қойған тараптар қосылды.

Бірегей сипаттамаларының арқасында — жергілікті, аймақтық және ұлттық акторларды қуат және климатқа қатысты мақсаттарды жүзеге асыруға жұмылдыратын жалғыз қозғалыс бола отырып — Еуропалық Одақ мэрлердің уағдаластығын көп деңгейлік басқарудың ерекше үлгісі ретінде сипаттайды.

Мэрлердің уағдаластығына қол қойған тараптар

Барлық өлшемдердегі жергілікті органдар — шағын ауылдардан астаналарға және Киев, Лондон, Париж немесе Тбилиси сияқты негізгі астаналық аймақтарға дейін — мэрлердің уағдаластығына қол қоя алады.

Жергілікті үкіметтің климаттың өзгеруінің әсерлерін азайтуда маңызды рөл ойнайды, әсіресе қуатты тұтыну мен көмірқышқыл газы шығарындыларының 80%-ы қаладағы іс-әрекеттермен байланысты екенін ескергенде. Ұлттық үкіметі қолдау көрсетсе, жергілікті органдар, сонымен бірге, азаматтардың мінез-құлқын өзгерту және климат және қуат мәселелерін толық мәнерде шешу үшін тамаша жағдайда болады, атап айтқанда, мемлекеттік және жеке мүдделерді біріктіру арқылы және тұрақты қуат мәселелерін жалпы жергілікті даму мақсаттарына біріктіру арқылы.

Мэрлердің уағдаластығына қосылу жергілікті органдар үшін азаматтарына қоршаған орта, әлеуметтік және экономикалық тұрғысынан тұрақты ортаны қамтамасыз етуге, аумақтарында жүзеге асырылатын көмірқышқыл газын азайту күш салуларын күшейтуге, әрі еуропалық және халықаралық қолдаудың, мойындаудың және ең жақсы тәжірибелердің артықшылығын пайдалануға мүмкіндік береді.

Ресми міндеттемелер

Мэрлер уағдаластығының ауқымы жай ниеттер туралы мәлімдеудің шеңберінен асады. Іс жүзінде, өздері орнатқан қуатқа қатысты және көмірқышқыл газын азайтуға қатысты асқақ мақсаттарына жету үшін қол қойған тараптар бірқатар қадамдарды орындауға келіседі, әрі әрекеттері туралы есеп беруге және бақылануға келіседі. Алдын ала анықталған уақыт аралықтарында олар ресми түрде мыналарды орындауға міндеттеме алады:

Негізгі шығарындылар тізімін дайындау, жергілікті тұрақты қуат саясатын дамыту және қабылдау;
Тиісті әкімшілік құрылымдарды дамыту, соның ішінде, тиісті әрекеттерді орындау арқылы саясатты жүзеге асыру үшін жеткілікті адам ресурстарын бөлу;
Мэрлердің уағдаластығы бастамасын ресми түрде қабылдаудан кейін бір жыл ішінде 2020 жылға дейін таңдалған негізгі жылмен салыстырғанда көмірқышқыл шығарындыларының кемінде 20% азаюына әкелетін нақты шараларды қамтитын тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарын жіберу;
Тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарын бағалау, бақылау және тексеру мақсаттарында жібергеннен кейін кемінде екі жылда бір рет игеру есебін жіберу

Жеке қуатты басқару потенциалын дамытудан тұратын өте маңызды қажеттілікті қанағаттандыру және тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарларын дамытуға жергілікті мүдделі тараптарды қатыстыру үшін қол қойған тараптар сонымен бірге мынадай міндеттемелерді алады:

Басқа жергілікті органдармен тәжірибе мен ноу-хауды бөлісу;
Азаматтардың тұрақты даму және қуатты үнемдеу туралы хабардарлығын арттыру үшін жергілікті қуат күндерін ұйымдастыру;
Мэрлердің уағдаластығы жыл сайынғы рәсіміне, тақырыптық семинарларға және талқылау топтарының жиналыстарына қатысу немесе соларға үлес қосу;
Уағдаластықтың хабарын тиісті форумдарда тарату, әсіресе, басқа мэрлерден уағдаластыққа қосылуға ынталандыру.

Тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарлары

Қуат пен климатқа қатысты асқақ мақсаттарға жету және асу үшін мэрлердің уағдаластығына қол қойған тараптар бастаманы қабылдағаннан кейін бір жыл ішінде тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарын (SEAP) жасауға келіседі. Қалалық кеңес бекіткен бұл әрекеттер жоспарында қол қойған тараптар міндеттемелерін сәйкес уақыт аралықтарымен және белгіленген жауапкершіліктермен орындау үшін жоспарлаған іс-әрекеттер мен шаралар белгіленген.

Әр түрлі техникалық және әдістемелік қолдау материалдары (соның ішінде «SEAP нұсқаулығы» және үлгі, бар әдістемелер мен құралдар туралы есептер, т.б.) бүкіл SEAP жасау процесі туралы практикалық нұсқауларды және анық ұсыныстарды ұсынады. Жергілікті органдардың практикалық тәжірибесінің негізінде және Еуропа Комиссиясының Біріккен ғылыми-зерттеу орталығымен тығыз байланыста жасалған бұл қолдау бумасы уағдаластыққа қол қойған тараптарға негізгі принциптерді және анық қадамдарды қамтамасыз етеді. Барлық құжаттарды www.eumayors.eu веб-сайтынан жүктеуге болады.

Үйлестіру және қолдау

Уағдаластық үйлестірушілері және қолдаушылары

Уағдаластыққа қол қойған тараптарда негізгі шығындылар тізімін дайындау, жергілікті тұрақты қуат саясатын жасау, байланысты тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарының жобасын жасау, оның ішінде аталған әрекеттерді қаржыландыру және оның нәтижелерін бақылау үшін тиісті қуат (ұйымдастыру құрылымы, кәсіби қызметкерлер, қорлар, дерекқорлар, статистика, әдістемелер, құралдар және басқа ресурстар) бола бермейді. Осының тұрғысынан ұлттық органдар, облыстар, аймақтар, желілер және қалалық басқармалардың топтары, сонымен бірге, қаржылық донорлар қол қойған тараптардың өз міндеттемелерін орындауға көмектесуде өте маңызды рөл ойнайды.

Уағдаластық үйлестірушілері — қол қойған тараптарға стратегиялық нұсқауларды қамтамасыз ететін, сонымен бірге, тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарларын дамыту және жүзеге асыруда қаржылық және техникалық қолдау көрсететін әр түрлі үкімет деңгейлеріндегі (ұлттық, аймақтық, облыстық) мемлекеттік билік органдары. Комиссия үйлестірушілерді «Аумақтық үйлестірушілер», бұлар суб-ұлттық орталықтандырылмаған билік органдары — соның ішінде облыстар, аймақтар және «Ұлттық үйлестірушілер», бұлар ұлттық мемлекетітк органдарды — мысалы, ұлттық энергетика агенттіктерін және жергілікті энергетиканы дамытуға жауапты министрліктерді қамтиды, деп бөледі.

Уағдаластық қолдаушылары — жергілікті органдардың халықаралық, ұлттық және аймақтық желілері және ассоциациялары. Олар мэрлердің уағдаластығы бастамасын ілгерілету және қол қойған тараптарының міндеттемелерін қолдау үшін лобби, байланыс және желі іс-әрекеттерін қамтамасыз етеді.

Мэрлердің уағдаластығы кеңсесі

Уағдаластыққа қол қойған тараптарға күнделікті мэрлердің уағдаластығы кеңсесі ілгерілету, техникалық және әкімшілік көмегін қамтамасыз етеді. Негізгі секретариат Брюссельде (Бельгия) орналасқанымен, Львовта (Украина) және Тбилисиде (Грузия) орналасқан екі қосымша филиал Шығыс серіктес елдердегі жергілікті органдарға көмектеседі. Брюссельдегі секретариатты да, Львов пен Тбилисидегі филиалдарды да жергілікті және аймақтық билік органдары желілерінің және ұлттық органдардың консорциумы басқарады. Брюссельдегі мэрлердің уағдаластығы кеңсесі бастаманы жалпы үйлестіруге жауапты.

Еуропалық Одақ мекемелері

Қол қойған тараптардың тұрақты қуат жөніндегі іс жоспарларын жасауын және жүзеге асыруын қолдау үшін Еуропа Комиссиясы әсіресе мэрлердің уағдаластығына қол қойған тараптарды көздейтін қаржылық мекемелерді дамытуға үлес қосты. Олардың ішінде көлемі үлкен жобалар үшін Еуропалық инвестициялық банкпен бірлесе отырып құрылған Еуропалық жергілікті қуат көмегі (ELENA) мекемесі және Еуропадағы шағын және орташа өлшемді қалалық басқармалардың тұрақты инвестицияларын қамтамасыз ету үшін қосымша әдісті ұсынатын German Group KfW тобымен серіктестікте құрылған ELENA-KfW бар. Жақында құрылатын ELENA-East мекемесі Украинадағы, Молдовадағы, Грузиядағы, Армениядағы және Әзербайжандағы қол қойған тараптарға ұқсас көмекті қамтамасыз етеді.

Еуропа Комиссиясына қоса, уағдаластық мекемелердің, соның ішінде, бастаманы жасалғаннан бастап қолдаған Аймақтар комитетінің; уағдаластыққа қол қойған тараптардың жыл сайынғы жиналыстары және қол қою рәсімдері өткізілетін Еуропалық Парламенттің; және жергілікті органдарға инвестициялық потенциалдарын ашуға көмектесетін Еуропалық инвестициялық бантің толық қолдау артықшылығын алады.

Біріккен ғылыми-зерттеу орталығы

Еуропа Комиссиясының Біріккен ғылыми-зерттеу орталығы бастамаға техникалық және ғылыми қолдауды қамтамасыз етуге жауапты. Тол мэрлердің уағдаластығы кеңсесімен тығыз байланыста жұмыс істеп, қол қойған тараптарға міндеттемелерін орындауға көмектесу, сонымен бірге, жүзеге асыру мен нәтижелерді бақылау үшін анық техникалық нұсқаулар мен үлгілерді қамтамасыз етеді.

Сондай-ақ, қараңыз

Анықтамалар

↑ http://www.soglasheniemerov.eu/IMG/pdf/KK_CoM_official_text_Kazakh.pdf Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2015 жылы.
↑ http://www.euractiv.com/en/climate-change/mayors-commit-exceeding-eu-climate-goals/article-179356 Мұрағатталған 25 тамыздың 2017 жылы.

Сыртқы сілтемелер

[1] ttp://www.soglasheniemerov.eu/IMG/pdf/KK_CoM_official_text_Kazakh.pdf Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2015 жылы.

[2] ttp://www.euractiv.com/en/climate-change/mayors-commit-exceeding-eu-climate-goals/article-179356 Мұрағатталған 25 тамыздың 2017 жылы.

[1]

[2]