Мүлікті сақтандыру

Мүлікті сақтандыру — сақтандыру саласы.[1]

КСРО-дағы алғашқы мүлікті сақтандыру құжаттарының бірі

Толығырақ өңдеу

Мұнда түрлі материалдық құндылықтар мен мүліктік құқықтар сақтандыру қатынастарының нысаны болып табылады. Мүлікті сақтандыру – сақтандыру жағдайының салдарынан туындаған зиянның орнын толтыру. Мүлікті сақтандыру өрттен, апаттардан, ұрлық-қарлықтан, бүлінуден болатын сақтандыру жағдайларына негізделеді. Сақтанушының меншігі болып табылатын мүлік те, оның иелігіндегі, пайдалануындағы және билігіндегі мүлік те сақтандырылуы мүмкін[2]. Мынадай ішкі салаларға бөлінеді: түрлі материалдық құндылықтарды (құрылысты, көлік құралдарын, өнімді, жүкті, т.б.) сақтандыру; мүліктік құқықтар мен капиталды (меншік титулын, инвестицияны, зияткерлік меншікті) сақтандыру; табысты ықтимал шығасыдан, болжанбаған шығыннан (өндірістегі үзілістен мәжбүрлі заңды шығыннан, кәсіпкер контрагентінің міндеттемелерді бұзуынан, т.б.) сақтандыру. Меншік нысандары мен сақтандыру санаттарына қарай: мемлекеттік кәсіпорындардың, кооперативтік және қоғамдық ұйымдардың мүлікті сақтандыруы; жалға берілген мемлекеттік мүлікті сақтандыру; азаматтардың өзіндік меншіктегі мүлікті сақтандыруы, т.б. болып жіктеледі. Біртекті және әртекті нысандарды нақты қа-уіптерден сақтандыру түрлеріне бөлінеді. Әртекті нысандарды сақтандырудың бір түріне біріктірілуін құрамдастырылған сақтандыру дейді.

Мысалдары өңдеу

Мысалы, көлік құралдары мен жол жүктерін сақтандыру жүргізуші мен жолаушыларды сақтандырумен ұштастырылады. Мүлікті сақтандыру сақтандыру тәуекеліне (қатеріне) қарай да жіктеледі, мысалы, мүлікті өрттен, басқа да қауіптерден сақтандыру. Мүлікті сақтандыру-дың жүргізілу нысанына қарай ерікті және міндетті сақтандыру түрлеріне бөлінеді. Мүліктің опат болуы немесе зардап шегуі жалпы мемлекеттік мүдделерді қозғайтын болса, мемлекет міндетті сақтандыруды енгізеді.

Сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Энциклопедиясы — «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, 10 том
  2. Страхование имущества в Казахстане (орыс.)