Мұздық жарықшақтар

Мұздық жарықшақтар (Ледниковые трещины) — қозғалыс кезінде мұздықтардың жарылуынан пайда болатын жарықшақтар.

Мұздық жарықшақтар қапталдық (шеткі), ұзына бойлық және көлденең болып белінеді. Қапталдық Мұздық жарықшақтар мұздықтың орталық және екі қапталдық бөліктеріндегі қозғалыс жылдамдығы айырмашылығының әсерінен қалыптасады. Екі капталдан жоғары қарай 30—45 градус бұрыш жасай бағытталып, қозғалыс барысында өзгеріске ұшырайды. Ұзына бойлық Мұздық жарықшақтар мұздық тар аңғардан кең аңғарға шыққан кезінде пайда болады. Мұздықтың жайыла ағуы барысында туындайтын көлденең кернеулер — желпуішке ұқсаған жарықтарға ұласады. Көлденең Мұздық жарықшақтар мұздықтың табанында көлденең орналасқан кертпешке айналады. Мұздық жарықшақтардың ені, тереңдігі және ұзындықтары әр түрлі. Мұздықтың орталық бөлігіндегі жарықтың терендігі 200-250 м-ге жетеді.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.