Мәмбетнияз Төлепұлы

Мәмбетнияз Төлепұлы (шамамен 1801, Маңғыстау ойы – 1876) – би, сардар.

Мәмбетнияз Төлепұлы
Туған күні	1 қаңтар 1801 (1801-01-01)
Туған жері	Маңғыстау ойы
Қайтыс болған күні	1 қаңтар 1876 (1876-01-01) (75 жас)
Ұлты	қазақ
Қызметі	би сардар
Әкесі	Ер Төлеп Әнетұлы

Өмірбаяны

Ер Төлеп Әнетұлының 13 ұлының бірі, ел тізгінін ұстаған би, сардар. Байұлы тайпасы Адай руынан шыққан.

Мәмбетнияз 1868 жылғы патша өкіметінің «Жаңа низам» басқару жүйесіне, үй басына салық салуына қарсы «Ғафурдың ауасы» аталған Адай көтерілісінің бел ортасында болған тұлға. Бұл кезде ол төменгі және жоғарғы екі дистансаға бөлінген сегіз арыс Адайдың ішкі билігін, халық қалауымен сайланып кеңеспен шешіп отырған алты сардардың бірі және бас сардары болды.

Тұлға мінездемесі

Есен Ермембет бидің Хиуа ханымен жауаптасуында

«Елімнің сахи мырзасы деп Төлепұлы Мәмбетниязды атаймын»,

– деген бағасы, оның ұрпаққа тәлімдік үлгісі мол тұлға екендігінің кепілі. Мәмбетнияздан жеткен сөз нұсқалары арасында шоқтығы биігі – ел тұтастығын сақтауға қызмет еткен «Үш ананың дауын» шешуі (Мәмбетнияздың «Сақал сипар бітімі»). Ақын Мұрат Өскінбайұлы:

«Ар жағым алаш, бер жағым Үш ананың баласы»,

– деп жырлаған Алшын рулар бірлестігінің (байұлы, әлімұлы, жетіру) үш бөлімі арасындағы 19-ғасырдың орта тұсындағы жанжал Ығылман Шөрекұлының «Исатай – Махамбет» жырының негізгі желілерінің бірі. Салмағына белі шыдас беретін жылқы табылмаған, ірі денелі Мәмбетнияз халық қалауымен бітімгерлікке шақырылып, жиынға сылаң құйрық сары атанмен барып, дау түйінін екі ауыз сөзбен түйіндеп бата жасаған.