Мәскеу фонология мектебі

Мәскеу фонология мектебі орысша Московская фонологическая школа — тілдің дыбыстық деңгейін зерттеудегі бағыт. Мәскеу фонология мектебінің теориялық негізі — фонема туралы ілім. Тілдің фонемалық кұрамын анықтауда морфологиялық критерийлерді пайдалану қажеттігі оның ен басты қағидасы болып табылады (Ленинград фонология мектебінен айырмасы осында). Әр түрлі дыбыстарды бір фонемаға жатқызу үшін дыбыстар фонетикалық орнына қарай өзара алмасып, белгілі бір морфема кұрамында алатын орны белгілі болуы тиіс. Мәселен, орыс тіліндегі с фонемасы бірде с (с отцом), бірдез(з братом), бірде ж (ж женой), бірде ш (ш шурином) т.б. түрінде беріледі. Мәскеу фонология мектебі сөйлеу үстінде дыбыстарды қолданудың позициялық теориясын жан-жақты талдаған. Позициялық алмасулар фонетикалық және морфологиялық позициялар арқылы іске асырылады. Фонетикалык позицияларда фонеманы жасайтын дыбыстар алмасса, морфологиялық позицияларда морфеманы жасайтын дыбыстар алмасады. Фонеманы талдаудағы негізгі қағидаларды Мәскеу фонология мектебі екпін, тон, интонация, сингармонизм т.б. супер сегменттік құбылыстарды зерттеуде пайдаланады. Мәскеу фонология мектебінің идеялары жазу теорияларын (графика мен орфографияны) жасауда, әліпби түзуде, практикалык транскрипция мен транслитерацияда, тарихи фонетика, диалектология, геогра- фиялыклингвистикада, шеттілдерді окытуда колданылады.