Нариман Нұрмұхамедұлы Қаражігітов
Нариман Нұрмұхамедұлы Қаражігітов (20 мамыр 1934 жылы Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында туған) – қазақстандық опера және камералық әншісі. Қазақстанның халық әртісі. Қазақ Мемлекеттік Қыздар Педогогикалық университетінің профессоры. «Парасат» Орденінің иегері.
| Нариман Қаражігітов | |||
| Толық аты |
Нариман Нұрмұхаммедұлы Қаражігітов | ||
|---|---|---|---|
| Туған күні | |||
| Туған жері | |||
| Қайтыс болған күні |
Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value). | ||
| Мемлекет | |||
| Мамандығы | |||
| Марапаттары |
| ||
Жалпы мәліметтер
өңдеуАлматы облысының «Еңбекші қазақ» ауданның Қаракемер атты мекенінде Нариман 1934 жылдың мамыр айының 20-жұлдызында өмірге келді.Нариман Нұрмағамедұлы опера және балет театрының табал-дырығын 1963 жылы аттады. Содан бері оның өмірі, жан тылсымы сонымен біте қайнауда. 46 жыл қас қағымдай өте шықты.Нариман 1957 жылы Алматыда ұйымдастырылған жастардың Республикалық фестивалінде бірінші орынды жеңіп алып, жүлдегер атанды. Қазақстан Ленин комсомолының бірінші хатшысы қолынан диплом алды. Фестиваль барысында оның әншілікке деген дарынын таныған Байғали Досымжанов және Бекен Жылысбаев Нариманға консерваторияға түсуге ақыл береді. Ол ақыры консерваторияға 1957 жылы қабылданып, Бекен Жылысбаевтың шәкіртіне айналды, ал опералық класс өнері бойынша тәлім-сабақты Құрманбек Жандарбековтен алды. Қос ұстаз Нариманның әншілік қанатын 5 жыл бойы баптай түсті. Ол консерваториядағы студенттік шағынан бастап Алматы опера және балет театрының басшыларына дауысы қатты ұнағасын сондағы қойылымдарға қатыса бастады, ал 1963 жылы консерваториядағы оқу жылдарын тәмамдағасын опера және балет театрында әнші-солист қызметін атқаруға кірісті. Театрдың табалдырығын аттағаннан бастап-ақ өзін қалың қауым алдында дарынды кәсіби әнші екенін бірден байқатты, театр басшылары оның күрделі вокалдық дәрежеге жететініне толық сенді. Нариман Қаражігітов операның бір партиясынан соң екіншісін игеріп алып кетуі шұғыл дамып, шеберлігі арта берді. Ахмет Жұбанов пен Латиф Хамидидің «Абайындағы» – Айдар, Мұқан Төлебаевтың «Біржан мен Сарасындағы» – Біржан, Евгений Брусиловскийдің «Ер Тарғынындағы» – Балпан, «Жалбырында» – Елемес, «Қыз Жібегіндегі» – Төлеген, Монцарттың «Дон Жуанындағы» – Дон Оттави, Мусоргскийдің «Борис Годуновындағы» – Самозванец, Еркеғали Рахмадиевтің «Алпамысындағы» – Қараман, Рубинштейннің «Демо-нындағы» – Синодал рөлдері тамаша орындады. Әсіресе, Ғазиза Жұбанованың «Еңлік-Кебек» операсында бас партияны игеруде өзі-нің қолтаңбасын айқын танытты. . Сахнаға алғаш шығарған рөлі Сыдық Мұхамеджановтың комедиялық «Айсұлу» операсындағы – Әубәкір образы. Бұл әртістің репертуарындағы алғаш орындалған кейіпкер. Ол партияны да өнерге деген жан-жақтылықты серпілісте, шебер түрлену бағытында орындады. Евгений Брусиловскийдің «Қыз Жібегі» қазақ операсының ұлттық мәдениеті тарихындағы түндікті алғаш ашты. Театрдың опералық қойылымының тұсау кесері. Биссимилласы содан басталды, қанатын толғай қағуға кірісті. Мұнда махаббаттың, пәк сүйіспеншіліктің асқақ шыңы сипатталып, жырланды. Опера желісінде Төлеген жауыздықтан мерт болғасын, Қыз Жібек мұндай орны толмас қайғыны көтере алмай өзін-өзі пида қылады, өмірімен қоштасады. Төлеген рөлін өткен мезгілдерде Қанабек Байсейітов және Байғали Досымжанов орындаған. Әрі қарай тізгін Нариман Қаражігітовтің қолына тапсырылды.Абай, Мұхтар, Шәкәрімдердің туған елі – Семейде қойылған Еркеғали Рахмадиевтің «Қамар сұлу» операсы Роза Жаманова мен Нариман Қаражігітовтің басты рөлдерді орындауымен жемісті өтті. 1968 жылы Нариман Нұрмағамедұлы Канаданың Монреал қала-сында дүниежүзілік көрмеге қазақстандықтарды Байкен Әшімов, Сабыр Ниязбеков, Саттар Имашев бастап келген делегация құрамында болды. Ол сонда Нұрғиса Тілендиевтің «Жан сәуле» және халық әні «Ақбақайды» үлкен шабытпен орындады.Накең әншілігімен қатар Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваторияда біраз жылдар ұстаздық қызмет атқарды. Ол 1967 жылы жеке классикалық әндерден сабақ берді, дәрістер оқыды. Оның шәкірттері қатарында белгілі әншілер – Ғафиз Есімов, Болатбек Бө, Мұрат Құсайынов. Бұл күндері Накең Қыздар педагогикалық университетінің профессоры.
Марапаттары
өңдеу- 1967 жылы (Қазақ КСР) «Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі» құрметті атағы;
- 1976 жылы (Қазақ КСР) «Қазақстанның халық әртісі» құрметті атағы;
- КСРОның «Еңбек ардагері» медалінің иегері.
- 2014 жылы «Парасат ордені» мен марапатталған.
- Қазақ Мемлекеттік Қыздар Педогогикалық университетінің профессоры.
әдебиет
- Кожиров Б. "Қазақ елінің атақты музыка өнерпаздары" 2010г