Нгада
Нгада — Индонезияның Флорес аралының орталық бөлігінде тұратын халық. Саны шамамен – 60 мың адам. Олар аралдың байырғы халқының ұрпақтары, ең жақын туысқан халықтар: наге, кео, риунг, ндао, рокка.[1][2][3]
| Нгада | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
60 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуОлар аустронезиялық отбасының орталық аустронезия тобының нгада тілінде сөйлейді.[4]
Діні
өңдеуДінге сенушілер: протестанттық христиандар, бір бөлігі – дәстүрлі нанымдарды ұстанады.[5]
Тарихы
өңдеу
Нгадалар - Флорестің автохтонды популяциясының ұрпақтары. Нгада жағалауындағы аймақтар ұзақ уақыт бойы малайлардың, бугилердің және макассарлардың мәдени ықпалында болды. XX ғасырдың басында нгада территориясында голландиялық әскери әкімшілік орталықтар мен христиандық (протестанттық) миссия пайда болды.[6]
Кәсібі
өңдеуНегізгі дәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (күріш, жүгері, тары, бұршақ, асқабақ, жержаңғақ, көкөніс, бұрыш және басқа да дәмдеуіштер. Қосалқы – аңшылық, терушілікпен айналысады. Олар аз мөлшерде буйвол, жылқы, шошқа, құс ұстайды. Жағалауда теңіз және өзен балық шаруашылығы дамыған. Тоқу өнері барлық жерде белгілі. Металл өңдеу, тоқымашылық, керамика - нгадалардың белгілі этнографиялық топтарының ерекше кәсіптері.[7]
Өмір салты
өңдеуТегі патрилинейлік және матрилинейлік, үлкен бала отбасылық мұраны алады. Неке қатаң рулық эндогамдық болып табылады және бауырластардың некесіне тыйым салынғанымен, немере ағалары арасындағы неке құпталады. Некеден кейін күйеуі толық неке байлығы төленгенге дейін әйелінің руына тұрады.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуЕлді мекендері түзу орналасқан. Орталығында ата-баба культімен байланысты тас құрылымдары бар алаң орналасқан. Таудағы ауылдар тас қабырғалармен қоршалған. Рамалық-бағаналы құрылымдағы тұрғын үйлері қадаларда орналасқан, тікбұрышты, тауларда ұзын үйлер, жағалаудағы шағын үйлер басым. Әр ауылдың ортасында саңырауқұлақ тәрізді бірнеше кішігірім құрылымдар бар, ал көптеген ғибадатханалар отбасылық рулардың символы болып табылады. Ғибадатханалар ағаш діңіне бекітілген шөптер мен пальма жапырақтарымен жабылған.[8]
Дәстүрлі киімдері
өңдеуЕрлердің дәстүрлі киімі - белге тағатын мата кесіндісі, әйелдер - өсімдік талшықтанынан жасалған қысқа белдемше. Христиандық ауылдардың нгадалары каин және блуза немесе көйлек киеді.[9]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуАзық-түліктері - негізінен өсімдік тағамдары (қайнатылған жарма және ащы дәмдеуіштері бар түйнектер) болып табылады. Мереке күндері ет жейді.[10]
Сілтеме
өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Нгада
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Нгада. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Нгада - бұл нені білдіреді?. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Нгада сөзінің мағынасы. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Орыс тілінің түсіндірме сөздігі. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Нгада. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Нгада. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 368. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
- ↑ Индонезия тайпалары: ТОП 10. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Нгада. Тексерілді, 14 қазан 2024.
- ↑ Нгада. Тексерілді, 14 қазан 2024.