Нитридтер

Нитрид - азот пен электртерістілігі аз элементтердің қосындысы. Олардың ішіне AlN; TiNx; Na3N; Ca3N2; Zn3N2 секілді металдар және NH3; BN; Si3N4 секілді бейметалдар кіреді. Бұл қосылыстар көбінесе қатты, балқымайтын және жоғары температураға шыдамды болып шығады. Мысалы, эльбор. Нитридты қаптайтын сыртқы жабынды қабаты беріктік, тоттанбайтын қасиет беріп тұрады. Нитридтарды энергетика мен ғарыштық техникада жиі пайдаланады.

Құрылысы

Атомдар арасындағы химиялық байланысқа орай, олар иондық, ковалентті және металлоидты болып жіктеледі. Нитрид құрамындағы азот атомдары электртерістілігі әлдеқайда аз элементтен электронды қабылдап, тұрақты s²p⁶ электронды конфигурациясын құрады немесе электронды беріп sp³ тұрақты конфигурациясын құрады. Бірінші жағдайда нитрид иондық байланыста болады, ал екінші жағдай металлдық байланыстың бірден-бір үлгісі. Екі жағдайда да ковалентті байланыспен ұқсастық болады. Азоттың бормен, кремниймен қосылысында ковалентті байланыс басым болады.

• Иондық байланыс периодтық кестедегі 1ші және 2ші топтардағы элементтер арасында байқалады. Бұл нитридтерде гидролиз үдерісі жүріп, аммиак бөлінеді. Олардың электр кедергісі өте жоғары болады және жартылай өткізгіш қасиеті байқалады.
• Ковалентті нитридтер - бор, кремний, алюминий, галлий, индий нитридтері болып табылады.

Алынуы

Иондық нитридтер азоттың металлмен 700-1200°C температурасында байланысында түзіледі. Басқа нитридтерді металлдың азотпен немесе аммиакпен байланысында, немесе металл оксидтерін, хлоридтерін азот, аммиакпен қалпына келтіру кезінде түзіледі.

Химиялық қасиеттері

Иондық нитридтер сумен және қышқылдармен оңай реакцияға түседі