Норман Фостер

Норман Фостер — ағылшын сәулетшісі.

Норман Фостер
Norman Foster, Baron Foster of Thames Bank
Фостер Дрездендегі орталық вокзалдың ашылу салтанатында
Жалпы мағлұматтар
Азаматтығы	Ұлыбритания
Туған күні	1 маусым 1935 (1935-06-01) (89 жас)
Туған жері	Манчестер, Англия
Жұмысы мен жетістіктері
Жұмыс істеген қалалар	Астана, Лондон, Нью-Йорк, Манчестер, Мәскеу, Гонгконг, Берлин…
Сәулет стилі	Хай-тек
Норман Фостер Ортаққорда

1935 жылы Манчес­тер маңайындағы шағын қалашықта, қарапайым жұмысшы отбасында дүниеге келген. 1962 жылы АҚШ-тағы Йель университетін бітіріп, архитектура мектебінің дипломын алып шығады. 1967 жылы “Foster Assosіates” атты жеке фирмасын құрған. Бара-бара Фостер­дің жобалары жыл өткен сайын жа­һанға жайылып, әйгілі бола түскен. Өнерге нөмірлеу жүрмейді. Баға берудің бәрінде де шарттылық ба­сым. Солай дегенмен, Фос­тердің әлемдік сәулет өне­ріндегі беделбәсі қай кезде де, қай елде де керемет биік тұратыны назар аудартпай қоймайды. Архитектураны ай­тасыз, 2005 жылдың желтоқса­нында The Tіmes газеті Лорд Норман Фос­терді бүкіл әлем өнеріндегі №1 тұлға деп жария­лады. Гиннесс кітабына ол атақ-лауазымы ең көп адам ретінде кіргені де талай жай­ды аңғартады. Ең ал­дымен айта­рымыз – оның Прицкер сый­лығының лау­реаты екендігі. Бұл, бей­нелеп сөйлер болсақ, архи­тектурадағы Нобель сый­лығы. Оның сыртында Фос­тер 60 ұлттық және ха­лықаралық конкурс­тардың жеңімпазы, бас-аяғы… 300 награданың иегері. Оның бұл жетіс­тігіне арғы-бергіде маңайлай алған басқа сәулет­кер жоқ. Фостер Британия архитектор­лары­ның корольдік институты (1977), Америка архитек­тура инс­титу­ты (1979), Premіum Іmperіale (2002) архитектура қауымдас­ты­ғы сыйлықтарының лау­реаты, архи­тектураға қосқан үлесі үшін Король алтын медалінің (1983), Француз архи­тектура акаде­миясы алтын медалінің (1991), Америка архитектура инс­титуты алтын медалінің (1994) иегері. 1999 жылы оған “Темза жағасындағы Лорд Фостер” даңқта­масы беріліп, өмір бойғы пэр атанды. Ұлыбританияда пэр атағы лордтар палатасының мүшесі болу құқын береді.

Норман Фостердің ең жиі ауыз­ға алынатын бейресми атағы — хай-тек королі. Мәскеудің “Вече” бас­пасынан 2000 жылы шыққан “100 великих архитекторов” жинағындағы Фостер туралы мақалада хай-текке “техноло­гия­ның эстеттендірілуі” деген анықтама берілген. Бүгінде хай-тектің көзі тірі классигі деп даусыз мойында­ла­тын Фостердің жобалары осы анық­та­маға дәлме-дәл келеді. Рас, оның өзінің хай-тек эстетикасына орай былай айтқаны да бар: “Бәрі де бұл термин­мен нені бейнелеуге байланысты. Егер хай-текті алдыңғы қатарлы, ұшынып тұрған технологияны қалайда қуалай беру деп қарастырар болса, онда мен өзімді хай-тек сәулеткері санатына жатқызуға қар­сымын”. Дегенмен, ин­дустрия жетіс­тіктерін сәулеттік тұр­ғыдан игеру үрдісін жалғастыру арқылы британ феномені атанған бұл бағыттың шын мәнінде шарықтауының бастауында тұрған тұлғалардың арасында бүгінде алдымен аталатыны Фостер екені тағы талассыз. “Норман Фостер былайша қарағанда классикалық функционализм жолымен жүретін сияқты, сөйте тұра ол бейнелі­ліктің жаңа мүмкіндіктерін де мо­лынан ашады

Сәулеткердің есімімен байланыстыры­латын жаңалықтардың бірі — “ақылды үйлер”. Сөйлегеннен-ақ лифтісі көтеріліп, шамы жанып, газы қосылып, кіржуғышы айналып, теледидары көрсетіп сала беретін тұрғын үйлердің, офистердің алды енді көп ұзамай біздің Астана мен Алматыға да келгелі жатыр. Соларды да алғаш жобалаған, салдыртқан – Норман Фостер. Оның айналы шынылауды (зер­кальное остекление) енгізгеніне де (алғаш рет Норвичтегі Сейнсбери-орталығындағы көпфункциялы ғимаратта қолданған) айналасы 30 жылдай ғана болды, ал қазір бұған бәріміздің көзіміз үйреніп барады.

Сондай-ақ ол әлемдегі алып шатыр құрылыс саналатын Хан шатыр ойын сауық сауда орталығының жобасын жасады.