Нубия (ежелгі Мысырша Куш немесе Каш) – Солтүстік-Шығыс Африкадағы Ніл өзенінің алқабында орналасқан ежелгі ел. Нубияның байырғы тұрғындары б.з.б. 4 – 3-мыңжылдықтарда негізінен мал шаруашылығымен айналысқан. Нубия туралы алғашқы деректер б.з.б. 3-мыңжылдықтың орта шеніне жатады. Мысыр перғауындары Нубияға толассыз жорықтар жасап, б.з.б. 19 – 15 ғасырларда бағындырды. Ол мысыр мәдениетінің кеңінен таралуына жағдай жасады. Б.з.б. 11 ғасырда ел қайтадан тәуелсіздік алып, Нубия аумағында құл иеленуші Напат мемлекеті құрылды. Б.з.б. 770 ж. Напат патшасы Пианхи Мемфиске дейінгі бүкіл Жоғарғы Египетті және Ніл аңғарын бағындырды. Бұл дәуір Египет тарихында 25-Эфиопия әулетінің дәуірі деген атпен танымал. Шамамен б.з.б. 560 ж. астана Напаттан Мероэға көшірілді (Мероит патшалығы). Б.з.б. 23 ж. Солтүстік Нубияны римдіктер талан-таражға салды. Б.з. 4 ғ-ында Нубия жерінің басым көпшілігін Аксум мемлекеті жаулап алды.

Нубия Африканың 1885 жылғы картасында
Бүгінгі Нубия аймағы