Уикипедия

Озлем Тюреджи

Озлем Тюреджи (1967 жылы 6 наурызда дүниеге келген) — неміс дәрігері, ғалымы және кәсіпкері. 2008 жылы ол BioNTech биотехнологиялық компаниясының негізін қалаушы болды, ол 2020 жылы COVID-19-ға қарсы қолдануға рұқсат етілген РНҚ негізіндегі алғашқы хабаршы вакцинаны әзірледі. Тюреджи 2018 жылдан бері BioNTech компаниясының бас дәрігері қызметін атқарады[1] 2021 жылдан бастап Гельмгольц трансляциялық онкология институтының (HI-TRON) және Йоханнес Гутенберг университетінің Майнц қаласындағы жеке иммунотерапия профессоры[2]. Тюреджи мен оның жұбайы Угур Шахин бірқатар марапаттарға ие болған[3].

Тюреджи мен Угур Шахин Кельн университетінің медицина факультетінің құрметті докторлық дәрежесін алу рәсімінде, 2021 ж.

Жеке өмірі мен білімі

өңдеу

1967 жылы Батыс Германияның Зиген қаласында дүниеге келген[4] Тюреджи – түрік иммигранттарының қызы. Анасы биолог болған. Әкесі хирург Ыстанбұлдан болған және Клоппенбург ауданындағы Ластруп қаласындағы Сент-Элизабет-Стифт католиктік ауруханасында жұмыс істеген[5][6]. Ол басқалармен қатар Бад-Дрибургтегі Стадтичес гимназиясында және Бад-Харцбургтегі Вернер-фон-Сименс-гимназиясында болды[7]. Бала кезінде ол әкесі жұмыс істейтін ауруханада адамдарға көмектесу үшін жұмыс істейтін монах әйелдерден қатты шабыттанған.

Ол Гомбургтегі Саар университетінде медицинаны оқыды және 1992 жылы Саар медицина факультетінде докторлық дәрежесін алды[8]. Ол неміс зерттеу қорының Гейзенберг ғылыми қызметкері болды. Оның зерттеулері ісікке спецификалық молекулаларды анықтау мен сипаттауға және қатерлі ісікке қарсы иммунотерапияны дамытуға бағытталған[9]. 2002 жылы Майнц қаласындағы Йоханнес Гутенберг университетінде молекулярлық медицина саласында оңалту біліктілігін аяқтады.

Оқуының соңғы жылын аяқтаған кезде Тюреджи Хомбургтегі Саарланд университетінің ауруханасында жұмыс істейтін болашақ күйеуі Угур Шахинмен кездесті[10]. Оларды қатерлі ісікпен күресу үшін дененің иммундық жүйесін пайдалануға деген қызығушылық біріктіретінін анықтады. Ерлі-зайыптылар 2002 жылы үйленіп, төрт жылдан кейін қызды болды[11][12]. Тюреджи мен жұбайы бизнес мүдделерінің нәтижесінде миллиардер болғанымен, отбасы қарапайым өмір сүруді жалғастыруда.

Мансабы

өңдеу

2001 жылы Тюреджи және Угур Шахин Ganymed Pharmaceuticals компаниясын құрды. Бұл компания идеалды моноклоналды антиденелер деп аталатын қатерлі ісікке қарсы препараттардың жаңа класына назар аударды және өңеш пен асқазан қатерлі ісігін емдеу үшін қолданылатын золбетуксимабты әзірледі. Ол 2001–2008 жылдар аралығында бас ғылыми қызметкер болды және компанияны 2008–2016 жылдар аралығында бас директор ретінде басқарды. 2016 жылы компания Astellas Pharma-ға 1,4 миллиард долларға сатылды және қазір осы компанияның еншілес кәсіпорны болып табылады.

Тюреджи иммунология саласындағы медицина ғалымы және іргелі зерттеуші ретінде жұмыс істейді. Ол қатерлі ісікке, жұқпалы ауруларға және иммундық және жүйке жүйесі ауруларына қарсы жаңа терапияны жасау үшін мақсатты құрылымдарды зерттейді. Бір басты назар ісікке спецификалық молекулаларды анықтау мен сипаттауға және жеке терапиялық тәсілдерді дамытуға бағытталған.

Тюреджи 500-ден астам халықаралық патентке өтінім берді және рецензияланатын ғылыми журналдарда 110-нан астам мақала жариялады[13]. Ол халықаралық деңгейде оқытушы ретінде белсенді[14].

Дереккөздер

өңдеу
  1. ↑ Das Führungsteam, BioNTech, https://www.biontech.de/our-dna/fuehrungsteam, retrieved 30 November 2020 
  2. ↑ Özlem Türeci neue Professorin für Personalisierte Immuntherapie am HI-TRON Mainz  (нем.). www.dkfz.de (Үлгі:TranslateDate/de). Тексерілді, 13 мамыр 2022.
  3. ↑ Philip Oltermann (10 November 2020), Uğur Şahin and Özlem Türeci: German 'dream team' behind vaccine, https://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine, retrieved 6 February 2021 
  4. ↑ Das Forscherpaar  (нем.). interactive.spiegel.de. Der Spiegel (2021). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 ақпан 2022. Тексерілді, 26 ақпан 2022.
  5. ↑ Lastruperin ist Corona-Hoffnung: Biontech-Gründerin Türeci, NDR, https://www.ndr.de/nachrichten/niedersachsen/osnabrueck_emsland/Lastruperin-ist-Corona-Hoffnung-Biontech-Gruenderin-Tuereci,tuereci100.html, retrieved 30 November 2020 
  6. ↑ Sansür Dünyanın konuştuğu bilim insanı Türeci'nin fotoğraf albümü. Sözcu (29 November 2020). Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 қараша 2020. Тексерілді, 29 қаңтар 2021.
  7. ↑ Budde, Reinhold, Forscherin lebte in Bad Driburg, https://www.westfalen-blatt.de/OWL/Kreis-Hoexter/Bad-Driburg/4314761-Biontech-Gruenderin-Oezlem-Tuereci-besuchte-das-Staedtische-Gymnasium-Forscherin-lebte-in-Bad-Driburg, retrieved 30 November 2020 
  8. ↑ Türeci, Özlem, Nachweis von DNA-Polymorphismen anhand von Minisatelliten-Profilen bei Tumoren und Zellinien und Untersuchungen zur Caseinkinase 2 in der Oozyte von Xenopus laevis, https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&cqlMode=true&query=idn%3D948959703, retrieved 24 December 2020 
  9. ↑ Werte schaffen durch Innovation, https://www.uni-mainz.de/downloads_presse/FOMA_2006-1_Jahrgang22.pdf, retrieved 30 November 2020 
  10. ↑ Stolzenberg, Tobias (2018), Zwei gegen den Krebs, Heise Verlag, https://www.heise.de/select/tr/2018/5/1525055172523270, retrieved 26 October 2020 
  11. ↑ Philip Oltermann (10 November 2020), Uğur Şahin and Özlem Türeci: German 'dream team' behind vaccine, https://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine, retrieved 13 April 2021 
  12. ↑ Läsker, Kristina (14 January 2009), Die Krebsforscherin, https://www.yumpu.com/de/document/read/10649156/krebsforscherin-3-ganymed-pharmaceuticals-ag, retrieved 26 October 2020 
  13. ↑ Chairpersons – Cluster for Individualized Immune Intervention (Ci3) e.V., https://ci-3.de/chairpersons/, retrieved 30 November 2020 
  14. ↑ SPEAKERS, https://www.scienceasia.cn/index/Speaker/speaker?id=58, retrieved 30 November 2020 
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Озлем_Тюреджи&oldid=3365303» бетінен алынған