Он шақырымдық алқап
Он шақырымдық алқап – Қазақ хандығының иелігінен патша үкіметінің пайдасына кесіп алынған жер (18 ғ-дың 20 – 50-жылдары).[1] Бүкіл Сібір шебінің өн бойындағы (1500 км) Он шақырымдық аумақ Ресей мемлекетінің қарамағына берілді. Бұл алқап құнарлы, қолайлы жайылымдары бар жерлермен өтті. Мұндай жағдай Орынбор шебінде де орын алды. Жайық шебі кеңейтіліп, қазақтардың өз иеліктерінде өзеннің оң жағасына еркін өтуіне тыйым салынып, шығыстағы Үй шебі Новоишим шебімен қосылуға тиіс болды, ол Сібір редуты арқылы Ертіс шебімен байланысып жатты.
Шептер мен бекіністер өңдеу
Төменгі Үй дистанциясына 1743 жылы негізі қаланған Троицк бекінісі енді. Бекініс бекеттерін жалғастыру жөніндегі нысаналы шаралар аяқталғаннан кейін Орынбор, Новоишим, Ертіс, Сібір, Үй шептері Қазақстанның солтүстік-батыс және солтүстік-шығыс аймақтарын қоршап, Оралдың, Сібірдің, Алтайдың шектес жерлерін де қамтыды. Сөйтіп, Жайықтың сағасынан Өскемен бекінісіне дейін ұзындығы 3,5 мың км болатын, негізінен казактар қоныстандырылған бекіністер мен форпостардың тұтас шебі қалыптастырылды. Осы жұмыстардың жүргізілуіне байланысты қазақтардың көшіп жүретін қоныстары шамамен 70 мың км² кесіп тасталған болып шықты.
Көтерілісшілерге қолданылған жаза өңдеу
Мұндай саясатқа қарсы шыққан көшпелілерге ойдан шығарылған айыптаулар тағылып, алыс жерлерге жер аударылды. Он шақырымдық аумақ саясатының іске асырылуы патша үкіметінің қазақ жерлерін отарлай бастауының негізі болды.
Сілтемелер өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 7 том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |