Оптикалық жүйе аберрациялары

Оптикалық жүйе аберрациялары (лат. aberratіo – ауытқу) – оптикалық жүйе арқылы алынған кескіндердің бұрмалануы. Оптикалық жүйе аберрациялары оптикалық кескінді көмескілендіреді, жиектерін түрлі түске бояп, нысанмен ұқсастығын бұзады.[1]

Оптикалық жүйе аберрациялары түрлері

өңдеу
  • геометриялық
  • хроматтық

Хроматтық аберрация

өңдеу
 
Хроматтық жағдай.

Хроматтық аберрация ортаның сыну көрсеткішінің жарық толқынының ұзындығына тәуелділігінен пайда болады. Оның салдарынан кескін түрлі түске боялып көрінеді. Оптикалық жүйе аберрацияларын толық жою мүмкін емес. Бірақ әр түрлі әдістер арқылы оны азайтып, кескін сапасын арттыруға болады.

Геометриялық аберрация

өңдеу

Геометриялық аберрацияға сфералық аберрация, кома, астигматизм, дисторсия жатады. Сфералық аберрация – нысанның бір нүктесінен шығып оптикалық жүйе арқылы оның осіне жақын және одан шеткері өтетін сәулелердің бір нүктеде қиылыспауы. Оптикалық оське көлбеу түскен сәулелер оптикалық жүйе арқылы өткенде нүкте кескінінің сопақ дақ болып түсуі кома деп аталады. Егер оптикалық жүйе арқылы өтетін сфералық жарық толқыны деформацияланып, бір нүктеден шыққан сәулелер бір нүктеде қиылыспай, өзара перпендикуляр екі кесінді бойына бір-бірінен біраз қашықтықта орналасса, ондай аберрация астигматизм деп аталады. Дисторсия – кескіннің түрлі бөліктерінің сызықтық үлкеюінің әр түрлі болуынан нысан мен кескін сәйкестігінің бұзылуы.

Сілтемелер

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ энциклопедиясы, 7 том