Орталық газ кен орны

Орталық газ кен орны — Шу-Сарысу шөгінді алабының Қақпансор ішкі ойысындағы газ кен орны. Жезқазған қаласынан оңтүстікте 220 км жерде орналасқан. 1976 жылы 1-ші іздестіру ұңғымасын бұрғылау кезінде газ бұрқағы атқылады.

Геологиялық құрылымы

Кен орны жарылым маңындағы антиклин қатпардан орын алған. Кристалдың іргетас таужыныстарының беті бойынша (изогипса -2525 м) қатпардың өлшемдері 6x14 км, амплитудасы 220 м. Төменгі пермнің терригендік газды шөгінділерінің беті бойынша құрылым ендікке жуық бағытта созылған, өлшемдері 3x6 км, амплитудасы 47м -925м. Екі газды жатын анықталған.

Жатыс сипаты

Шомбал типті төменгі жатын іргетастың мүжілген шошағынан орын алған. Оның биіктігі 92 м, жатыс тереңдігі 2546 м. Газ-су жапсары -2384 м. белгіде қабылданған. Газ жатынының тиімді қалыңдығы 38,5 м, газға қаныққан қалыңдығы 19 м. Кеуектілігі 2%, жарықшақты типті жинауыш жоғарғы протерозой-төменгі палеозойдың кварц-хлорит-серициттік тақтатастарынан құралған. Бастапқы қойнауқаттық қысым 22,2 МПа. 15,2 мм шайбадағы газдың бастапқы шығыны 21 мың м³/тәу. Қойнауқаттық температура 82°С. Төменгі пермь құмтастары мен алевролиттеріндегі қойнауқаттық күмбездік жатынның жете барлануы бітпеген, биіктігі 76 м, ең жоғары жатыс тереңдігі 1122 м. Газ-су жапсары - 954 м. белгіде қабылданған. Арақшақтық кеуекті типті жинауыштардың кеуектілігі 1,1-10,2%. Бастапқы қойнауқаттық қысым мен температура 11,5 МПа және 59°С. 7,95 мм шайбадағы газдың шығымы 5,5 мың м³/тәу.

Құрамы

Іргетастағы жатын газының құрамы мен мөлшері (%): метан -83,7, этан -3,48, пропан -0,35, н-бутан - 0,08, н-бутан -1,04, азот - 11,9, көмірқышқыл газы -0,3-0,45, күкіртсутек - 0,002, гелий -0,208-0,2-40.

Төменгі карбон газдарының құрамы мен мөлшері (%): метан -52,8-58,09, азот -40-43-45,2, этан -0,20-1,09, пропан -0,05-0,6, н-бутан -0,008-0,04, изобутан -0,004-0,01, пентан -0,002-0,07, гексан -0,09-ға дейін, көмір қышқыл газы -0,63-1,6, гелий -0,141-0,29. Қойнауқаттық суларының құрамы хлоридтік натрийлі. Қазіргі уақытта кен орнында жұмыс тоқтатылған.