Ортоклаз
Ортоклаз (грек. orthos – түзу, кlasіs – бөліну) – силикаттар класының дала шпаттары тобындағы минерал. Хим. формуласы: [[K[AlSі3O8]]]. Басты қоспалары K2O (16,9%), Al2O3 (18,4%), SіO2 (64,7%), қосымша Na2O, CaO, аз мөлшерде ВаО, FeO, Fe2O3, т.б. кездеседі. Моноклиндік сингония да кристалданады. Жеке кристалдары призма тәрізді, телқосақтары жиі кездеседі, ал кристалдық агрегаттары түйірлі, тұтас масса түрінде болады. Түсі ақшыл-қызғылт, қоңырқай сары, кейде қызыл, шыныдай жылтыр, тығызд. 2,5 – 2,6 г/см3, қатт. 6 – 6,5. Гранит, гранит-порфир, кварцты-порфир, сиенит, гнейс, кристалды тақтатастарда негізгі жыныс құраушы басты минерал. О. қышқыл және сілтілі магмалық тау жыныстар, пегматиттердің құрамында болады. О-бен бірге кварц, мусковит, биотит, хлорит, агат,олигоклаз, турмалин, т.б. минералдар кездеседі. О. шыны және керамика өндірісінің шикізаты ретінде қолданылады. О-дың пегматитті кендері Оралда, Сарыарқада, Алтайда, Қиыр Шығыста кездеседі.
| Orthoclase | |
|---|---|
 | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | KAlSi3O8 |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Colorless, Greenish, Grayish yellow, White, Pink |
| Кристал пішіні | Can be anhedral or euhedral. Grains are commonly elongate with a tabular appearance. |
| Сингониясы |
Monoclinic (2/m) space group C2/m |
| Twinning | Typically displays carlsbad twinning. Baveno and manebach twins have also been reported in orthoclase. |
| Үгітіндісі | Has perfect cleavage on {001} and good cleavage on {010}. Cleavages intersect at 90°. It can be difficult to see cleavage in thin section due to orthoclase's low relief. |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 6 (defining mineral) |
| Streak | white |
| Diaphaneity | Transparent to translucent |
| Үлес салмағы | 2.55–2.63 |
| Оптикалық сипаты | Biaxial (-), 2V = 65–75 |
| Refractive index |
nα = 1.518–1.520 nβ = 1.522–1.524 nγ = 1.522–1.525 |
| Birefringence | 0.0050–0.0060 |
| Dispersion | relatively strong |
| Extinction | parallel to cleavage |
| Diagnostic features | Distinguishable from microcline by a lack in gridiron twinning. Distinguishable from sanidine by a larger 2Vx. |
| Басқа сипаттамалары | Low negative relief |
| Дереккөздер | [1][2][3] |
Дереккөздер
өңдеуҚазақ энциклопедиясы, 7том 9 бөлім
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |