Орхон түріктері

Орхон түріктері - Орталық Азиядағы түркі тілдес тайпалардың "Ашина" бастаған конфедерациясы. Қытай деректері алғашқы «бес жүз үйлі Ашина» тайпасы Солтүстік Қытайдағы Шэньси аймағының батыс бөлігін мекендегенін айтады. Бұл жерді ғұндар мен егшбилер жаулап алғаннан кейін, 265-460 жылы Орхон түріктері ғұндар мемлекетінің құрамында болады. V ғасырдың ортасында ғұндарды тобастар жеңген соң, Орхон түріктері Алтайдағы жужандарға қашып барды. Мұнда олар темір өндіруді меңгерді де, бірте-бірте жауынгер қауымға айналып, Түрік қағандығын кұрды. Орхон түріктерін VIII ғасырдың ортасына қарай ұйғырлар өзіне бағындырғанымен, олар Х ғасырға дейін өз автономиясы мен аумағын сақтап қалды. Орхон түріктері негізінен мал шаруашылығымен, темір өңдеу кәсіпшілігімен айналысты. Археологиялық деректер қолөнердің де дамығандығын растайды. Олар қалдырған Орхон жазба ескерткіштері адамзаттың баға жетпес мәдени мұралары болып табылады.