О-де-Франс
О-де-Франс ( фр. Hauts-de-France[2], сөзбе-сөз — Жоғарғы Франция ), 2016 жылғы 1 қаңтардан 30 қыркүйекке дейін Норд — Па-де-Кале — Пикардия (фр. Nord-Pas-de-Calais-Picardie) — Францияның 2014 жылғы аумақтық реформасына сәйкес[3] Нор — Па-де-Кале және Пикардия аймақтарын біріктіру нәтижесінде құрылған Франция аймағы. Жаңа аймақтың құрылған күні 2016 жылдың 1 қаңтары[4]. 2016 жылдың 28 қыркүйегінде Францияның Мемлекеттік кеңесі 30 қыркүйектен бастап аймақтың атауын өзгерту туралы шешім қабылдады[2].
| О-де-Франс |
|---|
| фр. Hauts-de-France | ||
|---|---|---|
|
| |
| (Аймақ туы) | (Аймақ елтаңбасы) | |
| Орналасуы | ||
| ||
| Статусы | Регион | |
| Ірі қалалары | Лилль, Амьен | |
| Кеңес президенті | Ксавье Бертран (2016—2021; Республикашылар) | |
| Префект | Жан-Франсуа Корде | |
| Департаменттер | 5 | |
| Кантондар | 145 | |
| Коммунналар | 3 838 | |
| Ресми тілдері | Ресми: Француз Аймақтық: Пикард, Француз-Батыс Фламанд диалектісі, Батыс фламандтық диалектілер | |
| Халқы | (3 орын) | |
| * 01.01.2013 (бағалаулар бойынша) |
5 987 883 | |
| * 08.03.2013 (санақ бойынша) |
5 987 883 | |
| * Тығыздығы (188,22[1]) | /км² | |
| Жер аумағы1 | 31 813 км² | |
| Жер аумағы бойынша орны | 8[1] | |
| Уақыт белдеуі | +1 | |
| 1 Өзен, су, көлдерді және ауданы 1 км² астам мұздықтарды, сондай-ақ өзендердің эстуарийлерін санамағандаға жер реестрі бойынша. | ||
| ||
Атауы өңдеу
Аймақтарды біріктіру кезінде заң мәтіні бұрынғы екі облыстан тұратын облыстың уақытша атауын анықтайды, яғни Пикардия тарихи аймағының атауларының қосындысынан (фр. Picardie), Па-де-Кале (фр. Pas de Calais) және Франция картасында аймақтың орнын белгілеу (Нор — солтүстік; фр. Nord), дефис арқылы бөлінген (француз емлесінде).
Аймақтық астананың тұрақты атауы мен орналасқан жерін 2016 жылдың 1 шілдесіне дейін Аймақтық кеңес анықтап, 2016 жылдың 1 қазанына дейін Францияның Мемлекеттік кеңесі бекітуі керек еді[5][6]. 2016 жылдың 28 қыркүйегінде О-де-Франс жаңа атауы бекітіліп, уақытша астана Лилль ресми танылды.
География өңдеу
Жалпы ауданы 31 813 км² болатын аймақ Франция метрополиясында сегізінші орын алады. Ол елдің солтүстік-шығысында орналасқан және оңтүстігінде Иль-де-Франс аймағымен, оңтүстік-батыста Нормандия аймағымен және оңтүстік-шығыста Гранд-Эст аймағымен шектеседі. Облыс солтүстік-шығыста Бельгиямен шектеседі. Солтүстік-шығыстан аймақ Солтүстік теңізбен және Па-де-Калемен шығанағымен шектеседі.
Тарих өңдеу
Орта ғасырларда Пикардия ыдырап Вермандуа, Валуа және Амьеннуа уездері. Соассон мен Ланның айналасындағы аудандар тәуелсіз саяси өмір сүрді. «Пикардия» атауы алғаш рет XIII ғасыр құжаттарында жазылған. Бұл ерекше пикард диалектісінің таралу аймағына берілген атау болды. Француз тәжінен Пикардияға ие болу ағылшындар мен Бургундия герцогтары арасында дау туғызды. Парижді алуға ұмтылған жаулап алушылардың барлығының дерлік жолы Пикардия арқылы өтті. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Пикардияның көптеген ежелгі қалалары, соның ішінде Перонна мен Сент-Кантен толығымен жойылды.
Пикардия — готикалық сәулет өнерінің туған жері, мұнда алты көрнекті ортағасырлық соборлар сақталған, олардың ең үлкені Амьенде.
1790 жылы Францияның тарихи провинциялары департаменттерге қайта құрылды. 1919 жылы Үшінші республика кезінде Этьеном Клементель((франц.) ) кезінде «экономикалық аймақтар» құрылып, экономикалық жоспарлаудың алғашқы әрекеті жасалды.
1941 жылы 30 маусымда маршал Петен үкіметі аймақтық префектінің басшылығымен департаменттерді біріктірді. Олар 1946 жылға дейін болды және 1960 жылы қайта құрылды. Бұл құрылым 2015 жылға дейін өзгеріссіз қалды.
Әкімшілік бөлініс өңдеу
Облыс 31 813 км² астам аумақты алып жатыр, халқы 5 987 883 адам[7]. Халық тығыздығы (2013 жылғы жағдай бойынша) 188,22 адам/км². Әкімшілік орталығы, Мемлекеттік кеңестің 2016 жылғы қыркүйекте қабылдаған шешіміне сәйкес — Лилль қаласы[8].
Департаменттер өңдеу
| Департамент | Елтаңба | Ауданы | Халқы | Халық тығыздығы | Префектура | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 02 | Эна |  |
7369 км² | 540 888 | 75,33 адам /км² | Лан |
| 59 | Нор |  |
5743 км² | 2 587 128 | 455,85 адам /км² | Лилль |
| 60 | Уаза |  |
5860 км² | 810 300 | 140,56 адам /км² | Бове |
| 62 | Па- де-Кале |  |
6671 км² | 1 463 628 | 223,24 адам /км² | Аррас |
| 80 | Сомма |  |
6170 км² | 571 154 | 94,55 адам /км² | Амьен |
Ең ірі қалалар өңдеу
Аймақтың ең ірі қалалары (халқы 30 мыңнан астам тұрғыны бар) мыналар:
| № | Қала | Департамент | Халық саны (2013) [9] |
|---|---|---|---|
| 1 | Лилль | Нор | 231 491 |
| 2 | Амьен | Сомма | 132 699 |
| 3 | Рубе | Нор | 95 866 |
| 4 | Туркуен | Нор | 92 974 |
| 5 | Дюнкерк | Нор | 89 882 |
| 6 | Кале | Па-де-Кале | 72 520 |
| 7 | Вильнёв-д’Аск | Нор | 62 616 |
| 8 | Сен-Кантен | Эна | 55 698 |
| 9 | Бове | Уаза | 55 252 |
| 10 | Валенсьен | Нор | 42 851 |
| 11 | Булон-сюр-Мер | Па-де-Кале | 42 537 |
| 12 | Ватрело | Нор | 41 552 |
| 13 | Дуэ | Нор | 41 189 |
| 14 | Аррас | Па-де-Кале | 40 830 |
| 15 | Компьен | Уаза | 40 430 |
| 16 | Марк ан Бареул | Нор | 39 392 |
| 17 | Крей | Уаза | 34 262 |
| 18 | Камбре | Нор | 32 852 |
| 19 | Ланс | Па-де-Кале | 31 647 |
| 20 | Льевен | Па-де-Кале | 31 517 |
| 21 | Мобеж | Нор | 30 567 |
Дереккөздер өңдеу
- ↑ a b Метрополия аймақтары арасында
- ↑ a b Décret n° 2016-1265 du 28 septembre 2016 portant fixation du nom et du chef-lieu de la région Hauts-de-France (фран.). Декрет № 2016-1265 от 28 сентября 2016 года. legifrance.gouv.fr. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 ноября 2016 года. Тексерілді, 22 ноября 2016 года.
- ↑ Collectivités territoriales : nouvelle organisation territoriale (фран.). Assemblée Nationale (7 тамыз 2015). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 желтоқсан 2015. Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
- ↑ La carte à 13 régions définitivement adoptée (фран.). Le Monde (17 желтоқсан 2014). Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 мамыр 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
- ↑ Cyprien Cini, Loïc Farge Élections régionales 2015 : sept nouvelles régions se cherchent toujours un nom (фран.). RTL (14 желтоқсан 2015). Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 қаңтар 2016. Тексерілді, 10 қаңтар 2016.
- ↑ Laurence Albert Les nouvelles régions à la recherche de leurs futurs noms (фран.). Les Échos (25 Қараша 2015). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 қараша 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 10 қаңтар 2016.
- ↑ Populations légales 2013 des régions 2016 (фран.). Institut national de la statistique et des études économiques. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 ақпан 2016. Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
- ↑ Hauts-de-France (ағыл.). Britannica. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2021.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 20 қазан 2021.
- ↑ Populations légales 2013 des départements et des collectivités d'outre-mer (фран.). Institut national de la statistique et des études économiques. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қаңтар 2016. Тексерілді, 28 желтоқсан 2015.
Сондай-ақ, қараңыз өңдеу
- Нор — Па-де-Кале
- Пикардия
Сілтемелер өңдеу
- Ресми сайт (фран.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 наурыз 2022.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 наурыз 2022.
- Hauts-de-France. prefectures-regions.gouv.fr. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2021.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 20 қазан 2021.