Позитрон

Позитрон [лат. posіtіvus (e+) — оң электрон] — электронның антибөлшегі. Оны 1931 ж. ағылшын физигі П.Дирак (1902 — 1984) теория жүзінде ашып, 1932 ж. американ физигі Карл Дейвид Андерсон тәжірибе жүзінде ғарыштық сәулелер арасынан бірінші рет байқап “Позитрон” деп атады. Позитронның басқа бөлшектерден (электрон, нейтроннан) ерекшелігі ол жердегі “әдеттегі” заттар құрамында кездеспейді. Позитрон ашылған кезден бастап “антибөлшектер” және “антизаттар” деген ұғым пайда болды.

Photographs first observed in the positron of cloud chamber.

Позитрон эл.-магниттік, әлсіз және гравитациялық өзара әсерлесулерге қатысады; ол лептондар тобына кіреді. Статистикалық қасиетіне қарай фермиондар қатарына жатады. Позитрон — орнықты бөлшек, бірақ ол электронмен аннигиляциялануы салдарынан қысқа уақыт қана өмір сүреді. Аннигиляцияланудан бұрын белгілі бір жағдайларда Позитрон мен электрон біріккен жүйе — позитроний пайда болуы мүмкін. Позитрон бос элементар бөлшектердің бір-біріне түрленуі және кейбір радиоактивті изотоптардың -ыдырауы кезінде пайда болады. Позитронның зат ішіндегі қозғалысының баяулауы мен оның одан әрі аннигиляциялану процестерін зерттеу заттың физ. және хим. қасиеттері туралы ақпараттар жинауға мүмкіндік туғызады. Аса жоғары энергиясы бар элементар бөлшектерді зерттеудің бірден-бір тәсілі үдетілген Позитрондар мен электрондардың қарама-қарсы шоқтарын соқтығыстыру тәсіліне негізделген.

Пайдаланылған әдебиет

“Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том