Райхан Мәженқызы

Райхан Мәженқызы (07.05.1956 ж.т., Алматы облысы, Райымбек ауданы, Сарыжаз селосы) – жазушы, баспагер, ғалым.

1978 жылы Қазақтың Абай атындағы педагогика институтының математика факультетін бітірген. Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы мемлекеттік қызмет академиясында, Алматы экономика және статистика академиясында оқыған.

Педагогика ғылымдарының кандидаты, философия ғылымының докторы. "Құрмет" орденінің иегері, ҚР Баспа және полиграфия ісінің қайраткері, ҚР Мәдениет қайраткері, Ресейдің Валентин Пикул атындағы сыйлығының лауреаты, Жамбыл Жабаев атындағы Халықаралық сыйлықтың және Халықаралық «Дарабоз» сыйлығының иегері, КСРО халық шаруашылығының дамуына қосқан үлесі үшін бронза медалінің, «10 жыл Астана», «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 20 жыл» медальдары иегері, "Кітап мәртебесін арттыруға қосқан үлесі үшін" медалі,"А.П.Чехов" медалі (Россия), ", И. Федоров атындағы «За заслуги в полиграфии и издательском деле» Ресей медалі, «ЗА ВЯЛІКІ УКЛАД У ЛІТАРАТУРУ» медалі (Беларуссия), Мәскеуде өткен бесінші «Кітап өнері» Халықаралық конкурсының жеңімпазы, «Мектепке дейінгі мекемелерде қазақ тілін оқытудың таңдаулы әдістемесі» Республикалық байқауының жүлдегері, «Математика» оқу құралы Қытай еліндегі «Әлемдегі ең озық 100 оқу құралы» тізіміне енген. Райымбек ауданының «Құрметті азаматы».

Еңбек жолы

Еңбек жолын туған жерінде, Сарыжаз орта мектебінде, мұғалім болудан бастаған (1978-1979 жж.). 1979-1994 жылдар Республикамыздағы оқулық пен оқу құралдарын шығаратын «Мектеп» баспасының физика - математика редакциясында редактор болып, 500-ге тарта оқулықтар мен оқу құралдарын, ғылыми әдебиеттерді баспадан шығарған «үздік редактор», Халықаралық конкурста қола медалының иегері. 1994-2009 жылдар аралығында Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінде (ескерту: әр жылдары министрлік атауы өзгеріп отырған) Баспа бағдарламаларын қалыптастыру басқармасын басқарған. Кәсіби баспагер ретінде республикамызда баспа ісін қалыптастыру және мемлекеттік, мемелекетаралық және халықаралық баспа бағдарламаларын жүзеге асыру мақсатында Австрия (Вена),Қытай (Бейжің,Құлжа,Үрімжі), Ресей (Мәскеу,Санкт-Петербург), Германия (Франкфурт), Түркия (Стамбұл), Түркменстан (Ашхабат), Иран (Тегеран), Мысыр (Каир), Тәжікстан (Душанбе), Украина (Киев), Беларусь Республикасы (Минск), Қырғызстан (Бішкек),Әзербайжан (Баку), Біріккен Араб Эмираты (Дубай,Абу-Даби), Сауд Арабиясы (Эр-Рияд),Франция (Париж),Венгрия (Будапешт) , Ұлыбритания (Лондон), Өзбекстан (Ташкент, Бұхара), Чехия (Прага), Татарстан (Қазан) және т.б. елдерде өткізілген халықаралық кітап көрмелеріне, конференцияларға,семинарларға,форумдарға қатысып, баспа ісінің,әлем әдебиеті мен мәдениетінің, ел өркениетінің дамуына көп еңбек сіңірген. Германияның Мюнхен, Норвегияның Осло қалаларында өткізілген Дүние жүзі қазақтарының кіші құрылтайына қатысқан. Мәскеу, Душанбе қалаларында өткен ТМД елдері шығармашылық және ғылыми зиялы қауымының форумына қатысқан жазушы,баспагер-ғалым. Қазақстанда Астана қаласында өткен ТМД елдері шығармашылық және ғылыми зиялы қауымының форумында «Әдебиет және кітап шығару» секциясын және Мерзімді баспасөз, кітап шығару, кітап тарату және полиграфия саласы бойынша Мемлекетаралық Кеңестің тоғызыншы отырысын ұйымдастырушы. 2009 жылы «Нұр Отан» партиясының «Беркут Принт» типографиясында Бас директордың орынбасары, 2010-2012 жылдары «Самұрық – Қазына» әл-ауқат қоры «Самұрық – Қазына» корпоративтік университетінде жауапты қызметте, Экономикалық даму және сауда министрлігі «Экономикалық зерттеулер институтының» Президентінің Кеңесшісі ,ал 2013 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк Төраға Кеңесшісі қызметін атқарады.

Еңбектері

I.Баспа және полиграфия саласы бойынша (зерттеулер, ғылыми-танымдық, энциклопедиялық әдебиеттер):
1.«Кітап-ғасыр мұрасы» (Алматы: «Өнер», 2008);
2.«Қазақстан баспагерлері мен полиграфистері» Энциклопедиялық анықтамалық. (Алматы: «Білім», 2005);
3.«Қазақстан кітаптары» (Алматы: «Атлас баспасы-2001», 2006);
4.«Девятое заседание межгосударственного совета по сотрудничеству в области периодической печати, книгоиздания, книгораспространения и полиграфии» (Алматы: «Балалар әдебиеті»баспасы, 2007);
5.«Руханият сыры мен рух жыры»: «Дүниежүзі оқырмандарына ортақ шығарма» ( Алматы: «Раритет»баспасы, 2011);
6.Халықаралық конференция материалдары (Қарағанды: 2009);
7. «Тайна духовности и поэзия духа: Книга, нужная читателям всего мира» Сборник;
8.Книги выходят в свет и идут по свету (Москва: «Художественная литература», 2012);
9. «Үaslilik, Dunуa okuуuculari icin ortak kitap». Жинақ.( Стамбұл, 2011)

Республикалық басылымдарда: • «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы-ел тәуелсіздігінің жемісі». Кітап жаршысы (№1, ақпан, 2008); • «Кітап-ғасыр мұрасы». Кітап жаршысы (№5, шілде, 2008); • «Қыруар іс жүзеге асты». Егемен Қазақстан (2 ақпан 2007 жыл); • «Ең ұлы байлық». Жас алаш (28 сәуір 2001 жыл); • «Қазақ кітабы - ХХІ ғасырда». Бағдарлама.Баспа.Басылым. Қазақ әдебиеті (15.05.2009); • «Қазақ кітабы - ХХІ ғасырда». Бағдарлама.Баспа.Басылым. Қазақ әдебиеті (22.05.2009); • «Кітап--рухани құндылық»; • Kazakistan Kültür Mirası Programı (Devamı Kardeş Kalemler 34. sayıda... 2009, Түркия); • Танымдық әдебиеттің тамаша үлгісі (2011); • «Ізгілік ізі» (2010); • «Арыстар тағдыры - алыстағы мұрағатта» (Түркия) Парасат ғұмыр .Егемен Қазақстан (29 тамыз 2013 жыл) .Тағлымды тағдырлар тарихы
II.Педагогика саласы бойынша (оқулық пен оқу құралдары, дидактикалық, методикалық кітаптар және ғылыми зерттеулер):
10.«Санауды үйренейік» - мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуға арналған оқу құралы ( Алматы: «Мектеп»баспасы, 1995);
11.«Балдырғандарға арналған математика» ( Алматы: «Сөздік-словарь» баспасы, 2000);
12.«Математика для малышей» учебное пособие (Алматы:«Балалар әдебиеті»баспасы, 2006);
13.«Қызықты математика» (Алматы: «Балалар әдебиеті» баспасы, 2006);
14. «Қызықты математика» (Бейжің : «Ұлттар» баспасы, 2008);
15.«Сарбаз». Балдырғандарға арналған әскери әліппе (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2009 жыл)
16.«Математика» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2009 жыл);
17. Сборник статей Межд.конференц. (Алматы: 2002);
18. «Сауат ашу.Әліппе-Дәптер». Мектепалды сыныптары мен топтарына арналған оқу құралы ( Алматы: «Мектеп» баспасы, 2003);
19.«Сауат ашу.Әліппе-Дәптер». Мектепалды сыныптары мен топтарына арналған оқу құралы ( Алматы: «Мектеп»баспасы , 2007);
20.«Сауат ашу.Әліппе-Дәптер». Мектепалды сыныптары мен топтарына арналған оқу құралы ( Алматы: «Мектеп»баспасы, 2011);
21.«Сауат ашу. Дидактикалық материалдар». Мектепалды сыныптары мен топтарына арналған оқу құралы (Алматы: «Мектеп»баспасы,2003-2011);
22. «Сауат ашу. Әдістемелік нұсқау». Мектепалды сыныптары мен топтарының педагогтарына арналған құрал (Алматы: «Мектеп» баспасы, 2003-2011);
23. Балдырғандарға арналған «Математика» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
24. Балдырғандарға арналған «Геометрия» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
25.«Мектеп жасына дейінгі балалардың математикаға қызығушылығын халықтық педагогика негізінде қалыптастыру» ( Алматы: 2001)

III.Балалар әдебиеті :

26. «Ақ қайыңның шырыны неге тәтті?» (Алматы: «Бауыр+» баспасы, 2007);
27. «Керіктің құпиясы» (Алматы: «Бауыр+» баспасы, 2008);
28. «Керіктің құпиясы» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2009 жыл);
29. «Тайна Жирафа» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2009 жыл);
30. Білгір және оның достарының кітап қалашығына саяхаты» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
31. «Жатып өскен терек»( Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
32. «Бағбан мен бақша» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
33. «Ара адамды неге шағады?» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
34. «Ақ қайыңның шырыны неге тәтті?» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
35. «Мақтаншақ алма» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
36. «Жарты ғасырдың алтын қоры» (Алматы: «Бауыр+» баспасы, 2008);
37. «Бірлік пен Мұңлық» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
38. «Қыран бүркіт, Кәрі бұғы және Балық»( Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2010);
39. «Кәусар бұлақ». «Есікті қаққан еңбек». Жинақ. (Алматы: «Баянжүрек» баспасы, 2011);
40.«Чистый родник»: Труд, постучавшийся в дверь. Сборник произведен.-призеры.Конкурс литературы для детей. (Алматы: «Баянжүрек»баспасы, 2011);
41.«Fellowship and Sorrow» ( Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2011);
42.«Boastful apple» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2011);

Республикалық басылымдарда: • «Бірлік пен Мұңлық». «Балдырған» журналы (2008); • «Мақтаншақ алма». «Руханият және бизнес» журналы (№1, 2008); • «Керіктің құпиясы». Әдебиет айдыны (4 желтоқсан 2008); • «Мақтаншақ алма». Әдебиет айдыны (4 желтоқсан 2008); • «Бірлік пен Мұңлық». Әдебиет айдыны (4 желтоқсан 2008); • Білгір және оның достарының кітап қалашығына саяхаты» («Қазақстан балалары» журналы, №2, 2011); • «Жатып өскен терек» («Сезон»№6, маусым 2009); • «Ара адамды неге шағады?» («Сезон»№6, маусым 2009)

IY. Көркем әдебиет:
43.Ер тағдыры- ел тағдыры (Алматы: «Санат» баспасы, 1997);
44.«Оралхан» (Алматы: «Өнер» баспасы, 2000);
45.«Қуатым менің»( Алматы: «Ана тілі» баспасы, 1997)
46.«Қайғыдан бақыт жасаған: «Ұлы ерлік иесі»; Жинақ (Алматы: «Атамұра» баспасы, 2008);
47.«Арман қанатында» Жинақ (Алматы: «Жалын» баспасы, 2004 жыл);
48. «Айна алдындағы кездесу» (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2011);
49.«Встреча перед зеркалом», орыс тілінде (Астана: «Педагогика-Пресс» баспасы, 2012);
50.«Айна алдындағы кездесу», қытай тілінде (Бейжің); 51."Цой ИГОРЬ ГИЛЕНОВИЧ",ЖИЗНЬ, ДОСТОЙНАЯ ПОДРАЖАНИЯ (Алматы "Раритет",2013) 52.Независимый Казахстан:Антология Современной литературы "Моих степей полынная звезда",Том 2,Проза (Москва "Художественная литература",2013) 53.Независимый Казахстан:Антология Современной литературы "Дорог небесных вехи",Том 3,Жемчужная поэзия (Москва "Художественная литература",2013) 54.Независимый Казахстан:Антология Современной литературы "Дорог небесных вехи",Том 3,Жемчужная поэзия (Москва "Художественная литература",2013) 55.Независимый Казахстан:Антология Современной литературы "Путь долог,но уверен шаг...",Том 4,Эссе (Москва "Художественная литература",2014)

Республикалық басылымдарда: • «Соңғы сәлемдеме». Қазақ әдебиеті (5.03.2010); • «Сағыныш шөлі». Қазақ әдебиеті (5.03.2010); • «Кітаптың иісі». Қазақ әдебиеті (5.03.2010); • «Айна алдындағы кездесу». Қазақ әдебиеті (5.03.2010); • «Жаралы аққу». Астана ақшамы (1998); • Көңілдің кейбір кездері.«Жасырынбақ». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Көңілдің кейбір кездері.«Жарық дүние». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Көңілдің кейбір кездері. «Сағыныш шөлі». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Көңілдің кейбір кездері. «Соңғы сәлемдеме». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Көңілдің кейбір кездері. «Қыл көпір». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Көңілдің кейбір кездері. «Айна алдындағы кездесу». Егемен Қазақстан (26 мамыр, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .«Жасырынбақ». Жетісу (7 тамыз, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .«Жалғыз төбе». Жетісу (7 тамыз, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .«Құтаяқ». Жетісу (7 тамыз, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .« Жарық дүние». Жетісу (7 тамыз, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .« Айна алдындағы кездесу». Жетісу (7 тамыз, 2010); • Өмірдің өзі новелла. .« Қыл көпір». Жетісу (7 тамыз, 2010); • «Соңғы сәлемдеме». Дала мен қала (22 ақпан, 2010); • «Жаралы аққу». Парасат (3 наурыз, 1999)

Y. Танымдық әдебиет:
56.«Гүлге тұнған шық» балаларға арналған танымдық әдебиет (Алматы: «Ана тілі» баспасы, 1997);
57.«Бәрін, бәрін білгім келеді...» балаларға арналған танымдық әдебиет (Алматы: «Бауыр+» баспасы, 2006)

YI.Аударма әдебиеті:
58.«Микрокалькулятор на занятиях по физике для 7 классов» (Алматы: «Мектеп» баспасы, 1992);
59.«Дидактические материалы по алгебре для 9 классов» (Алматы: «Мектеп» баспасы, 1987);
60.«Астрономия для 9-10 классов» (Алматы: «Мектеп» баспасы, 1987);
61.Ато Хамдам «Бала Пахта» (Алматы: «Балалар әдебиеті» баспасы, 2007) 62.Дэниел Ергин "Қазына" (Алматы:"Раритет" баспасы 2013)

Республикалық басылымдарда: • Ато Хамдам «Бала Пахта».Ұлан (№7, 12 ақпан, 2008 жыл) • Әкем дұрыс айтқан екен... «Егемен Қазақстан» (22 желтоқсан 2013 жыл)

Дереккөздер

1.ҚАЗАҚСТАН Ұлттық Энциклопедия, 10 том, 210-бет ("Қазақ энциклопедиясы" Бас редакциясы. Алматы, 2007);
2.АСТАНА Энциклопедия, 410-бет ("Атамұра". Алматы, 2008);
3.ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ Энциклопедиялық анықтамалық, 364-бет ("Аруна" баспасы. Алматы, 2005);
4.ҚАЗАҚСТАН БАСПАГЕРЛЕРІ МЕН ПОЛИГРАФИСТЕРІ, 148-бет ("Білім" баспасы. Алматы, 2005);
5.Балалар Бағының Бағбандары, 180-бет ("Балалар әдебиеті" баспасы, Алматы, 2008);
6.Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы:15 жыл, 319-бет ("Дүниежүзі қазақтарының қауымдастығы", Алматы 2007)
7. ЖЕТІСУ Энциклопедия, 508-бет ("Арыс" баспасы, Алматы 2004)