Рельефті кескіндеу

Рельефті кескіндеу — карта бетіне рельеф әр түрлі жолдармен кескінделеді: 1) горизонтальдармен, немесе изогипсалармен кескінделеді (қ. изогипсы). Бұл әдіс өте көп тараған әдістердің бірі және ол картаны оқи білуді, нагыз рельефті көзге елестете білуді керек етеді; 2) штрихтармен кескінделеді. Бұл өдіс бойынша рельеф карта бетінде жуандыгы және ұзындығы әр түрлі штрихтармен кескінделеді де, рельефтің беткейі тікейген сайын штрихтар жуандап қысқара түседі. Бұл үшін рельеф еңістігімен штрих жуандығы арасындағы байланысты көрсететін арнаулы шкала қолданылады. Рельефті бұлайша кескіндеу сызушы мен граверден өте үлкен шеберлікті талап етеді және өзінің көрнектілігімен көзге түседі. Бірақ басқа әдістерге қарағанда рельеф дэл кескінделмейді; 3) құрама (горизонтальдар мен штрихтардың кемегімен) эдіспен кескінделеді; 4) бояуды жуу және жұқалап бояу арқылы. Бұл әдіс бойынша карта бетінде кескінделінетін рельефтің көлбеу беткейлерінің бояуы жуылып, жұқалап боялынады да, рельеф көлбейлеген сайын оның бояуы сұйыла береді. Рельефтің беткейлері тікейген сайын керісінше оның бояуы қоюлана бастайды; 5) бір бүйірден жарық түсіру арқылы. Бұл өдіс бойынша жарық ылғи солтүстік-батыстан 45° бұрышпен түседі деп алынады. Кейде бұл 4ші әдістгеи аралас алынады. Горизонтальдар көбінесе биіктік сатыларының бояуларымен қосылады.

Дереккөздер

• Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.