Рип Ван Уинкл (ағылш: Rip Van Winkle) — америкалық жазушы Вашингтон Ирвинг жазған новелла.

Рип Ван Уинкл
Rip Van Winkle
Басылым
«Рип Ван Уинклдің оралуы»
Джон Куидор (1829)
Жанр

әңгіме

Авторы

Вашингтон Ирвинг

Түпнұсқа тілі

ағылшын тілі

Жариялануы

1819 ж.

Уикиқайнарда бұған қатысты түпнұсқа мәтін бар:

Ол алғаш рет 1819 жылы Нобайлар кітабы құрамында жарияланды.

Шығарма желісі

өңдеу

Америкадағы Каатскил тауларының бөктерінде бір ауыл болыпты, оның негізін Голландиядан жер ауып келгендер қалаған. Осы ауылдың тұрғыны Рип Ван Уинкл «қарапайым, ақкөңіл адам еді; сонымен қатар, ол мейірімді көрші және көнгіш, етек асты еркек» болған делінеді. Әйелінің ұрысынан шаршап, ол тауларға аң аулап, серуендеуге шығуға әдеттеніп алған. Сондай серуендердің бірінде оған бейтаныс бір қарт кездеседі, иығында ішімдігі бар бөшкешені ұстап жүреді. Ол Риптен көмек сұрап, жүгін көтерісуге шақырады. Олар адам көзінен таса жерге келіп, оғаш бір қауымға тап болады. Бұл әлгі қарттың достары екен, олардан біршама шошыған Рип бір кезде ішімдікке салына бастайды және ұйықтап кетеді.

Оянған кезде Рип ауылына қайтады. Бірақ бәрі де өзгеріп кеткен, оны ешкім танымайды, және өзі де ауылында танитын адамдарды таба алмады. Сұрастыра бастағанда, ол тауларда бірнеше жыл ұйқыда өткізгенін түсінеді. Елде Тәуелсіздік үшін соғыс болғанын, ескі монархияның билігі енді осы аймаққа таралмайтынын, өзі де Америка Құрама Штаттарының еркін азаматына айналғанын Рип таңдана қабылдайды.

Мәдени ықпалы

өңдеу
 
Ирвингтондағы Рип Ван Уинклге қойылған мүсін

Шығарманың басты кейіпкері Рип Ван Уинкл өмірден артта қалған адамның нышанына айналды. Осы мағынада оның есімі көптеген әдеби мен кинотуындыларда аталып өтеді. Сондай-ақ ғылыми фантастикада немесе комедиялық шығармаларда көп жылға ұйықтап кеткен адамның кенеттен оянуы да жиі кездесетін сюжетке айналды (алайда Вашингтон Ирвингтің өзі бұл хикаяттың негізін еуропалық фольклордан теріп пайдаланған болатын).

Бұл новелла желісімен XX ғасырдың басында бірнеше фильм түсірілді. Ал 1978 жылы шыққан «Рип Ван Уинкл» мультфильмі үздік қысқаметражды анимациялық фильм үшін «Оскар» жүлдесінің номинациясына ілікті. Бұл кейіпкер басқа да мультфильмдерде және комикстерде жиі кездеседі.

Музыкада оған арналған опера (1855 жылы жазылған), оперетта (1882 ж.), бірнеше заманауи әндер бар.

Британдық поэтесса Кэрол Энн Даффи өзінің «Миссис Рип Ван Уинкл» шығармасын басты кейіпкердің әйеліне арнап жазған.

Және де Нью-Йорк штатындағы көпірлердің біреуіне Рип Ван Уинкл есімі берілген.

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Рип Ван Уинкл

Сілтемелер

өңдеу