Роберт Бойль
Роберт Бойль (1627 жыл, 25 қаңтар Лисмор, Ирландия - 1691 жыл 30 желтоқсан) - ағылшын физигі, әрі химигі. Итон колледжiнде (1635 - 1638) және Женева академиясында (1639 – 1644) бiлiм алды. Содан кейiн ол ешқайда шықпастан Столбридждегi өзiнiң имениясында тұрды, онда ол 12 жыл бойы өзiнiң химиялық зерттеулерiн жүргiздi. 1656 ж. Б. Оксфордқа, ал 1668 ж. Лондонға көштi. Роберт Бойль ғылыми қызметi физика мен химия салаларына байланысты эксперименталдық әдiстерге негiзделген және атомистикалық теорияны дамытты. 1660 ж. ол газ қысымының көлемге тәуелдiлiгiн анықтайтын заң тапты. Кейiнiрек бұл заң Бойль – Мариотт заңы деп аталды: бұл заңды Бойльден байланыссыз француз физигi Э.Мариотт ашты.
| Robert Boyle | |
|---|---|
 Robert Boyle (1627–91) | |
| Туған күні, жері |
25 қаңтар 1627 Лисмор, Уотерфорд графствосы, Ирландия Патшалығы |
| Қайтыс болған күні, жері |
31 желтоқсан 1691 (aged 64) Лондон, Англия |
| Зерттеу салалары | Физика, химия |
| Еңбегі үшін әйгілі | Бойль-Мариоттың заңы, қазіргі химияның негізін қалаушы |
| Influences | Robert Carew, Galileo Galilei, Otto von Guericke, Francis Bacon |
| Influenced | Considered the founder of modern chemistry |
| Негізгі марапаттары | Fellow of the Royal Society |
Бойль химиялық процесстердi көп зерттедi – мысалы, металды күйдiргендегi, ағашты құрғақ айдағандағы, тұздар, қышқыл және сiлтiлер түрленгенде болатын процесстердi. 1654 ж. ол ғылымға денелер құрамының анализi деген ұғым енгiздi. Бойльдiң бiр кiтабы «Химик - скептик» деп аталған. Ол агрегаттық күйдегi денелердiң ерекшелiгiне алғаш рет түсiндiрме бердi. 1660 ж. Бойль калий ацетатын айдап ацетон шығарды, 1663 ж. Шотландияның тауларында өсетiн лакмус қынасынан лакмус индикаторын тауып өз зерттеулерiнде пайдаланды. 1680 ж. ол сүйектерден фосфорды алу әдiсiн дайындады, ортофосфорлық қышқылды және фосфиндi шығарды. Бойль Оксфордта ғылыми қоғамды құруға белсене қатысты. Бұл қоғам кейiн Лондон Корольдiк қоғамы болып аталынды (ағылшын Ғылыми Академиясымен бiрдей). Ол болашақ ұрпаққа бай ғылыми мұра қалдырды. Бойль өте көп кiтаптар жазды, кейбiреулерi ол өлгеннен кейiн басылып шықты: кейбiр қолжазбалар Корольдік қоғамының архивында табылды.