Самиғолла Хамиев

Самиғолла Хамиев (15 мамыр 1940, Каратубек ауылы, Новобогат ауданы Гурьев облысы — 13 сәуір 2012, Атырау) — профессор, ветеринария ғылымдарының докторы, жаратылыстану ғылымдары Академиясының академигі, Қазақстанның ғалым-ветеринарлық микробиология ғылымы.[1]

Самиғолла Хамиев
Туған күні

15 мамыр 1940 (1940-05-15)

Туған жері

Қаратүбек ауылы, Исатай ауданы, Атырау облысы, Қазақ КСР

Қайтыс болған күні

13 сәуір 2012 (2012-04-13) (71 жас)

Қайтыс болған жері

Атырау, Қазақстан

Азаматтығы

 КСРО
 Қазақстан

Ғылыми аясы

ветеринария

Жұмыс орны

Гурьев ғылыми-зерттеу ветеринарлық стансасы/ Батыс Қазақстан ауыл шаруашылық институты/ Атырау Мемлекеттік университеті

Ғылыми дәрежесі

ветеринария ғылымдарының докторы

Ғылыми атағы

биология ғылымдарының профессоры

Альма-матер

Алматы зоотехникалық-малдәрігерлік институты

Ғылыми жетекші

Арутюн Христофорович Саркисов

Несімен белгілі

Азғыр сынақ аймағының экологиясын зерттеуімен

Марапаттары


Владимир Ильич Лениннің туғанына 100 жыл мерекелік медалі

Өмірбаяны

өңдеу

Хамиев Самиғолла 15 мамыр 1940 жылы Каратубек ауылында дүниеге келген Новобогат ауданы Гурьев облысы. Руйы Беріш Бегис, Кіші жүз.

1960-1965 жылдары - Алматы зоотехникалық-малдәрігерлік институттың оқуын бітіріп "Ветеринария" мамандығы бойынша біліктілігі "Мал дәрігер".

1965-1973 жылдары - Жылыой және Балықшы аудандарында ауыл шаруашылық саласында бөлім меңгерушісі бастап, ветеринария бас маманы болып жұмыс істеді.

1971 жылы - Біліктілігін арттыру Мәскеу ветеринариялық академиясының мамандығы бойынша "Жас аулшаруашылық жануарлар ауруы"

1973-1975 жылдары - Бүкіл Одақтық Ленин ордені эксперименталды малдәрігерлік институттың протозоология лабораториясында аспирантурада оқыған. Содан 1976 жылы диссертацияны қорғап диплом алды.

10 наурыз 1976 жылы Кеңесінің шешімімен Бүкілодақтық Ленин ордені эксперименттік ветеринария институтының (ВИЭВ) ғылыми кандидаты дәрежесі берілді.

1975-1988 жылдары - Гурьев ғылыми-зерттеу ветеринарлық стансасында ВАСХНИЛ Шығыс бөлімшесінде қызметін атқара отырып, кіші соңынан аға ғылыми қызметкері, кейін директор болып жұмыс істеді

1988-1992 жылдары - Кафедра меңгерушісі, Клиникалық диагностика, Батыс Қазақстан ауыл шаруашылық институты, Орал қаласы. Осы кезеңде жұмысын аяқтап, докторлық жұмысын академик Ә. Х. Саркисов басшылығымен 1991 жылы Алма-Ата зоотехникалық-малдәрігерлік институтында диссертация қорғады.

17 сәуір 1992 жылы Жоғары аттестациялық комиссияның шешімімен КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы ғылыми Доктор дәрежесі берілді.

1993 жылы жанадан ашылған Атырау Мемлекеттік университетіне Зоология факультеті меңгерушісі ретінде шақырылды. Ол университеттің алғашқы ғылым докторы

1998 жылдары Атырау университетинде кафедра профессоры болып зообиологиялық факультетінде жұмыс істеген. 1996-2001 жылдары Азғыр сынақ аймағының экологиясын зерттеумен айналысты. 1996 жылдан 2012 жылға дейін жүргізілген зерттеу жұмыстары арқылы дәрістермен Элиста, Астрахань, Махачкала, Ақтау және Алматыға барып экология, топыраққа және өсімдіктерге келтірген зияны туралы деректерді берген. Соған байланысты 30 мақала жарияланды, бір сертификат алынды. Оның басшылығымен университет қызметкерлері бір докторлық, бір кандидаттық диссертация және 5-дипломдық жұмыстар жазылған.

15 ақпан 1996 жыл Қазақстан Республикасының жаратылыстану ғылымдар академиясы- Академияның мүшесі болып тағайындалды

5 шілде 1996 жыл Жоғары аттестациялық комиссияның шешімімен Қазақстан Республикасының Министірлер Кабинеті жанындағы биология ғылыми Профессор атағы берілді.

Ғылыми қызметі

өңдеу

Барлық еңбек қызметі ғылыми және оқытушылық қызметпен байланысты. Ұзақ уақыт бойы экономика аймағына өз үлесін қосып, ғылым және білім дамуына жұмыс істеген. Жастарды білім және ғылым жолына тапсырған, өзінің барлық білімін және күшін салған. Атырау облысы экологиялық-экономикалық проблемаларымен айналысты.

Ауыл шаруашылық жануарлардын трихофития ауруына қарсы жоғарғы вакцинаны шығарған авторы. КАМЕЛВАК - түйе трихофитиясын профилактика және емдеуге үшін иммуногенді препарат.

Эпизоотология сұрақтарды зерттеген, түрлі дерматомикоз эпидемиологиясы талдай отырып, жиілік кездесу, деңгейін, туйе совхоздар шығып, оларды практикалық сынақтармен препараттарды жариялаумен және ғылыми мақалалармен сүйемелденді. Халықаралық ғылыми конференциялар қатысушысы.

150 аса ғылыми еңбектің авторы, оның ішінде 3 монография, екі оқу құралы, 2 оқу-әдістемелік кешені, 2 электрондық оқулықтың және 19 әдістемелік нұсқаулар.

Отбасы

өңдеу

Әкесі - Алдабергенов Хами Каламкалиевич (1907-1942). Ұлы Отан соғысының қатысушысы 794 атқыштар полкінің құрамында. 1942 жылдың наурыз айында жарақат алған. Харьков облысында жерленген. Анасы – Хамия Шорагали кызы (1910-1978). Отбасында қызы Саги және ұлдары Гибатолла, Тухпатолла, Самиғолла, Сабырғали.

Зайыбы – Мұгалимова Мауыт Әміровна (1942), мал дәрігері, бактериолог. Әкесі Әміров Мұгалим (1916-1943). Ұлы Отан соғысына қатысқан 17 гвардиялық атқыштар дивизиясы құрамында. 21 желтоқсан 1943 жылы Витебск облысында қайтыс болды. Анасы Әмірова Көрпеш.

Балалар: Сайфулла (1966), Жәнібек (1968), Гүлмира (1969)

Фактілер

өңдеу

Оқу бітіргесін Жылыой ауданының “Эмба” совхозында фермада жұмыс жасадым. Бұл 1965 – 1966 жылдар еді. Совхоз директор Қ. Оспанов өте қатал тәртіп талап ететін басшы екен. Бір жиында мені тұрғызып сен жас мамансың қандай жоспарың бар дегені әлі есімде. Мал басының бірде-бір шығын бермей қыстан 100% мал басын сақтаймын дедім. Бұл айтқаныма құдайымда аумин деген шығар, тапсырма орындалды. Содан 7 сәуірде 1966 жылы ауданның ауылшаруашылық басқармасының бұйрығымен мені ауданға алды. 1967 жылы партия қатарына алындым. 1969 жылы облыстық басқарма Балықшы ауданының малдәрігерлік стасысын басқаруға жолдама берді. Сол жылы С. Мұқашев ауданда бірінші хатшы еді. Өзіне кіріп ұрықсат-өтініш жасадым Балықшыға жіберуіне. Сонда Саламат ағаның айтқаны: сенен үлкен сенім күтуші едім, партия жұмысына жіберуге дайындап жүрген маман едің, өзің келіп сұрағасын жіберемін деп ұрықсат берді. Ол кезде Балықшы ауданында мал арасында бруцеллез бен туберкулез өте көп тараған кезі еді. Осы жылдары Ленинградта, Москвада дайындық курстарынан өттім.

Осы кездерде бірнеше рет облыстық партия конференциясына делегат болып қатыстым және Білім қоғамының атынан екі рет Халықаралық жиынға Москвада қатыстым. Аспирант кезімде Москвада (1974, 1975) халықаралық жиындарда баяндамалар жасадым.

1984 жылы жасаған вакцинамызға авторлық куәлік алдым. Оның өндіріске шығару цехы Эстонияда болатын, бірнеше рет сонда болып, көріп, танысып, дайындауына қатыстым. Осы жылы „Еңбек ардагері” медалымен марапатталдым.

1995 жылы Физиология пәніне арнап “Физиология практикумы” атты оқулық ана тілінде Алматыдан білім министрлігі баспасынан шықты. Сол жылы “Хайуанаттарды клиникалық тексеру” оқулығы Атырауда шығарылды. 1995 ж. биология профессоры (ЖАК) дипломын алдым. 1996 жылы “Түйе аурулары”, „Малдәрігерлік анықтама”, „Зәр шығару” жайлы тәсілдеме т. б. еңбектер басылымнан шықты. Осы жыл жаратылыстану ғылымдар академиясының Академигіне сайланып диплом алдым, он Университет ректоры табыс етті.

Марапаттары

өңдеу

"Ерен еңбегі үшін. В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толу құрметіне” медалі (1970).

Социалистік жарыс Жеңімпазы (1976, 1977, 1978, 1979).

Еңбек Ардагері (1984).

Қазақстан Республикасының білім беру ісінің үздігі (2000).

"Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 10 жыл" медалі (2001).

«Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін» құрметті төсбелгісі (2004).

Атырау облысы әкімінің Құрмет грамотасы.

Атырау облысы Исатай ауданы Құрметті азаматы (2010).

Ғылыми еңбектері

өңдеу
  • С. Х. Хамиев. Эпизоотологиясы, диагностикасы және емдеу түйелердің су-ауруы Гурьев облысы бойынша Қазақ ССР / ғылыми дәрежесін алуға арналған Диссертация кандидаты /, Мәскеу, 1975 ВИЭВ
  • А. Х. Саркисов, Л. Г. Иванова, И. Д. Поляков, С. Х. Хамиев. КАМЕЛВАК – трихофитияға қарсы түйе Вакцинасы: Авторлық куәлік № 1190574; 08.07.1985
  • С. Х. Хамиев. Түйе трихофитиясы. Ветеринария ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алуға арналған диссертация. Алма-Ата. 1991
  • С.Х. Хамиев. Азғыр-Нарын-Тайсойған (монография), Атырауский госуниверситет Х.Досмухамедова, 2008, ISBN 5-8380-1376-1

Дереккөздер

өңдеу
  1. ISBN 978-601-7174-37-8, Тұщыкұдык ауылы шежіресі, Алматы 2014, 174 бет