Сарыбасқурай

Сарыбасқурай (лат. Sisymbrium) — орамжапырақ тұқымдасына жататын бір немесе көп жылдық шөптесін өсімдік.

Сарыбасқурай
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Сабы: Brassicales Тұқымдасы: Орамжапырақ тұқымдасы Тегі: Sisymbrium
түрлері
Several, see text

Ботаникалық сипаты

• Биіктігі 20 — 100 см.
• Сабағы тік.
• Жапырақтары қауырсын салалы, шеті иректелген, сырты түкті.
• Гүлдері сары түсті, ұсақ шашақ гүлшоғырына топталған.
• Маусым — шілде айларында гүлдеп, жеміс салады.
• Жемісі — бұршаққын.

Өсетін жері

Қазақстанда шалғынды жерлер мен таудың тастақты беткейлерінде, өзен бойларында, жол жиектерінде, тұрғын үйлердің маңында, егістіктерде өседі.

Түрлері

Сарыбасқурайдың бірнеше түрі бар:

• Дәрілік сарыбасқурай (Sіsymbrіum offіcіnale) - Алтайда, Іле Алатауында жиі кездеседі.
• Лезелиев сарыбасқурайы (Sisymbrium loeselii), өзгергіш Сарыбасқурай, биік Сарыбасқурай) — жақсы мал азықтық шөптер, олардан сүрлем дайындалады. Кейбір түрлері улы.
• Шалатікенді сарыбасқурай (Sіsymbrіum subspіnescens) — эндемик түр деп саналады.

Сарыбасқурайдың арамшөптік түрлерінің өте көп ұсақ тұқымының құрамында 30%-ға дейін май болады.

Емдік қасиеті және қолданысы

Дәрі жасау үшін сарыбасқурайдың жер үстіндегі бөлігін гүлдеген кезінде пайдаланады. Негізінен оны жас күйінде пайдаланған дұрыс, кептірілген өсімдіктің дәрілік қасиеті кемиді. Құрамында эфир майлары, С дәрумені бар. Дәрілік сарыбасқурайды көбінесе құрқұлақ ауруына қарсы және несеп жүргізетін, қақырық түсіретін дәрі ретінде қоладанады. Дизентерияны емдеу үшін және іріңді жараларға да пайдаланылады.

Тағы қараңыз

• Дәрілік өсімдіктер