Сарғалдақ

Сарғалдақ
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
(unranked)	Қос жарнақтылар;
Сабы:	Ranunculales;
Тұқымдасы:	Сарғалдақтар тұқымдасы;
Тегі:	Ranunculus; L.
Түрлері
	250-400+; мәтінді қара

Сарғалдақ (лат. Ranunculus)^[1] — сарғалдақтар тұқымдасына жататын бір не көп жылдық өсімдіктердің үлкен тегі. Текте 360-тай биологиялық түрлер бар^[2].

ТаралуыӨңдеу

Солтүстік жартышардың қоңыржай белдеуіндегі аймақтарда кең таралған. Суда өсетін түрлері бар. Қазақстанның барлық өңірінде кездеседі. Өзен, жылға жағалауларындағы ылғалды жерлерде, батпақты ағынсыз шалшық суда, құрғақ және батпақты шалғында өсетін 55 түрі белгілі.

Ботаникалық сипаттамасыӨңдеу

Өсімдіктің биіктігі көбіне 5 — 150 см аралығында болады. Сабағы тықыр не түкті. Жапырағының жиектері бүтін не қауырсын тәрізді тілімденген. Гүлі ақ (суда өсетіндерінде) және сары (құрлықта өсетіндерінде) түсті, бір-бірден, кейде топтанып орналасады. Жәндіктермен, сондай-ақ өздігінен де тозаңданады, жемісі — көп жаңғақша.

Химиялық құрамыӨңдеу

Сарғалдақтардың көптеген түрлерінің құрамында протоанемонин және ранункулин глюкозиді болғандықтан улы, бірақ кептіргенде уыттылығы жойылады. Жатаған Сарғалдақ — дәрілік өсімдік. Сарғалдақтардың әсемдік үшін өсірілетін түрлері де бар.^[3]^[4]

ТүрлеріӨңдеу

ДереккөздерӨңдеу

↑ «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
↑ The Plant List: Ranunculus
↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том
↑ «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007

[2] The Plant List: Ranunculus

[3] Қазақ Энциклопедиясы, 7 том

[4] «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007

[1]

[2]

[3]

[4]